چکیده:
امروزه استفاده از مجموعههای فازی به دلیل در نظر گرفتن محدودهای از احتمالات به جای اعداد، نداشتن محدودیت روشهای کمّی و برخورداری از دقت به مراتب بیشتری در پیش بینی وقوع ناپایداری دامنهای، مورد توجه ژئومورفولوگها واقع شده است. این پژوهش با هدف مشخص کردن مناطق با پتانسیل بالای وقوع مخاطرات دامنهای در حوضه آبریز سد مهاباد به روش فازی انجام شده است. به این منظور، ابتدا متغیرهای موثر در وقوع حرکات دامنهای شناسایی، سپس با استفاده از تصویر ماهوارهای سنجنده + ETM، نقشههای توپوگرافی 1/50000، نقشه زمین شناسی 1/100000 مهاباد و انجام عملیات میدانی، لایههای مورد نیاز تهیه شد. در مرحله بعد لایهها، ابتدا با استفاده از مدل فازی، استاندارد و فازی شده و در قالب رستر به صورت ارزشی از صفر تا یک درآمدهاند. سپس تابعهای جمع و ضرب جبری فازی روی لایهها انجام گرفته و با هم همپوشانی شدهاند. در نهایت با در نظر گرفتن بهترین توان گاما، نقشه نهایی پتانسیل وقوع حرکات دامنهای حوضه سد مهاباد با استفاده از تابع Gamma0. 7 تهیه شده است. نتایج نشان داد که در حدود 254/64کیلومتر مربع معادل 33/8 درصد از کل مساحت حوضه سد مهاباد، دارای احتمال وقوع حرکات دامنهای "خیلی زیاد"و "زیاد" میباشد. مقایسه نقشه نهایی با نقشههای متغیرهای موثر در ناپایداری دامنهای نشان میدهد که نواحی با احتمال وقوع "خیلی زیاد و زیاد" منطبق بر نواحی با شیب توپوگرافی بالای 20درصد، ارتفاعات بالای 2300 متر، نواحی با تراکم بالای گسلها و همچنین تراسهای پرشیب رودخانهای میباشد
Recently, Use of fuzzy sets has been considered by geomorphologists. due to consider a range of possibilities instead of numbers, no limits on quantitative methods and a more accurate prediction of the instability slopes. The aims of this study are identify areas with high susceptibility of instability slope in Mahabad watershed has been done using fuzzy model. At first, the factors affecting on the occurrence mass movement were determined. These effective factors were mapped with satellite image (ETM+), topographic map (1/50000), geological map (1/100000), and field surveys. Then, the additive and multiplicative algebraic function fuzzy, carried out on factors and overlaps were done. Finally, based on the best possible gamma (Gamma 0.7), the final mass movement susceptibility map has been obtained. The results showed that about 33.8 percent (equal to 254.64 km2) of the total area of Mahabad watershed have “high” and “very high” the susceptibility of mass movements. Comparison of the final maps with the effective factors indicating that the areas with the possibility of very high are according to areas of slope degrees of over than 20 percent, elevation of sea of over than 2300 meters, regions with a high density of faults and the steep terraces river.
خلاصه ماشینی:
متکان و همکاران در سال ١٣٨٨، در تحقیق خود با عنوان "مدل های منطق فازی و سنجش از دور جهت پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز لاجیم " برای پهنه بندی خطر زمین لغزش ، پارامترهای زمین شناسی ، خاکشناسی، ارتفاع ، جهت شیب ، شیب ، فاصله از رودخانه ، فاصله از جاده ، فاصله از گسل ، پوشش گیاهی و کاربری اراضی را مورد استفاده قرار دادند که از میان مدل های مختلف منطق فازی استفاده شده در این تحقیق ، مدل گامای ٠/٧ و مدل میانگین وزنی مرتب شده فازی دارای کم ترین تغییرپذیری و انحراف از معیار در مدل سازی نسبت به سایر مدل ها بوده و در نتیجه این دو مدل برای تهیه نقشه پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش انتخاب شده اند.
رابطه (٤) μ ()=∏μi i−1 رابطه (٥) μ(combination)=(Fuzzy algebraic sum)γ∗(Fuzzy algebraic product)1−γ (به تصویر صفحه مراجعه شود) ا شکل ٥: مراحل شکل گیری فازی در مدل ناپایداری دامنه ای حوضۀ آبریز سد مهاباد یافته ها و بحث با توجه به نقشه استخراجی حاصل از استفاده از عملگر Gamma٠٩ (شکل ٦) در حدود ١٠٠/٦٥ کیلومتر مربع معادل ١٣/٣٦ درصد از کل مساحت حوضه سد مهاباد، دارای احتمال وقوع مخاطرات دامنه ای "خیلی زیاد" میباشد (جدول ٢)؛ که عمده این مناطق در جنوب و جنوب غربی حوضه واقع شده است .