چکیده:
کانسار مس سونگون در بخشی از رشته کوههای قره داغ استان آذربایجان شرقی و در شمالغرب شهرستان اهر قرار دارد. این کانسار از نوع مس پورفیری با سنگشناسی نوع مونزونیتی و کوارتز مونزونیتی و سن ترشیری، توسط دایکهای دیوریتی_گرانودیوریتی قطع شده و در سنگهای آهکی، مارنی، شیلی کرتاسه فوقانی جایگیری کرده است. این تحقیق به دلیل لزوم شناسایی کانسارهای مس منطقه برای تامین خوراک کارخانههای تغلیظ معدن مس سونگون و افزایش عمر این معدن صورت گرفته است. برای انجام این تحقیق از تصاویر ماهوارهای، نقشه زمینشناسی، نمونهبرداری از 67 گمانه حفاری شده و حدود 17000 آنالیز شیمیایی به روش XRF در آزمایشگاه معدن سونگون بهره گرفته شده است. در این پژوهش با استفاده از دادههای حاصل از حفاری گمانهها و نتایج حاصل از آنالیز شیمیایی، میزان عیار مس در سه لایه الف) عمق 0 تا 300 متر ب) عمق 300 تا 600 متر و ج) عمق 600 تا 800 متر مطالعه شده است. میانگین درصد عیار مس در این سه لایه بهترتیب 30/ 0، 27/ 0 و 30/ 0 تعیین شده است. عیار پایین (میانگین 29/ 0%) با توزیع وسیع، با در نظر گرفتن سایر شواهد بافتی، سنگشناسی و ... موید نوع مس پورفیری برای این کانسار است. مقایسه عیار حداکثر و میانگین عنصر مس در بخش شرقی معدن مس سونگون (بهترتیب 96/ 0% و 29/ 0%) با میانگین جهانی عیار اقتصادی برای بهرهبرداری (4/ 0% تا 1%) حاکی از آن است که این بخش از محدوده مورد مطالعه دارای عیار و ذخیره قابل قبول برای بهرهبرداری و توسعه معدن میباشد، اما جزیرهای و تودهای بودن مناطق پرعیار و نوسانات شدید در توزیع جانبی و عمقی، وجود سنگ باطله زیاد در روی کانسار، شیب تند توپوگرافی منطقه، پوشیده شدن توسط مناطق جنگلی و محدودیتهای اداره کل منابع طبیعی و محیط زیستی و نهایتا پایین بودن قیمت جهانی مس، در حال حاضر بهرهبرداری از این کانسار را غیراقتصادی نموده است.
خلاصه ماشینی:
مقايسه عيار حداکثر و ميانگين عنصر مس در بخش شرقي معدن مس سونگون (به ترتيب ۰/۹۶% و ۰/۲۹%) با ميانگين جهاني عيار اقتصادي براي بهره برداري (۰/۴% تا ۱%) حاکي از آن است که اين بخش از محدوده مورد مطالعه داراي عيار و ذخيره قابل قبول براي بهره برداري و توسعه معدن مي باشد، اما جزيره اي و توده اي بودن مناطق پرعيار و نوسانات شديد در توزيع جانبي و عمقي ، وجود سنگ باطله زياد در روي کانسار، شيب تند توپوگرافي منطقه ، پوشيده شدن توسط مناطق جنگلي و محدوديت هاي اداره کل منابع طبيعي و محيط زيستي و نهايتا پايين بودن قيمت جهاني مس ، در حال حاضر بهره برداري از اين کانسار را غيراقتصادي نموده است .
- ارزيابي ميزان عيار عنصر مس در عمق بين ۳۰۰ تا ۶۰۰ متري در منطقه مورد مطالعه نتايج ميانگين تجزيه حاصل از نمونه هايي که در اعماق بين ۳۰۰ تا ۶۰۰ متر قرار دارند (جدول ۱) نشان مي دهد که بيش ترين مقدار مربوط به نمونه SUS٥٨ با عيار ۰/۸۹۳۳% و کم ترين مقدار مربوط به نمونه SUS٤٣ با ميزان ۰/۰۰۲۵% درصد مي باشد.
- ارزيابي ميزان عيار عنصر مس در عمق بين صفر تا ۸۰۰ متري در منطقه مورد مطالعه نتايج ميانگين تجزيه حاصل از نمونه هايي که در اعماق بين صفر تا ۸۰۰ متر قرار دارند نشان مي دهد (جدول ۱) که بيش ترين مقدار مربوط به نمونه SUS٤ با عيار ۰/۹۶% و کم ترين مقدار مربوط به نمونه SUS٤٥ با ميزان ۰/۰۰۱% درصد مي باشد.
A. , (1997), "Geochemical, stable isotope, nobel gas, and fluid inclusion studies of mineralization and alteration at Sungun porphyry copper deposit, East Azarbaidjan, Iran: implication for genesis", PhD thesis, Manchester University, Faculty of Earth Sciences, Manchester, UK.