چکیده:
یکی از مهمترین اشکال آلودگی کارخانجات سیمان، آلودگی هوا از طریق ورود ذرات معلق به اتمسفر میباشد. این غبارات شامل مقادیری از فلزات سنگین هستند. تحقیق حاضر با هدف ردیابی میزان فلزات سنگین حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان بهبهان به محیط زیست از طریق درختان اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) و کنار (Ziziphus spina-christi) به عنوان پایشگرهای زیستی انجام گردید. نمونه برداری به صورت سیستماتیک تصادفی جهت اندازهگیری میزان فلزات سنگین (کروم، نیکل، کادمیوم و سرب) از برگ درختان مذکور انجام و مقدار آن از طریق دستگاه جذب اتمیICP- AES تعیین گردید.
- میانگین غلظت عناصر کروم، نیکل، کادمیوم و سرب در اکالیپتوس به ترتیب 29/ 2، 64/ 11، 06/ 0، 62/ 1 ppm بود.
- همچنین میانگین غلظت عناصر کروم، نیکل، کادمیوم و سرب در کنار 66/ 1، 38/ 4، 04/ 0، 07/ 2 ppm بود.
نتایج نشان داد غلظت فلزات سنگین اندازهگیری شده در گونههای گیاهی در مکانها و جهات مختلف و گونههای مختلف، متفاوت بودند. تنها میانگین غلظت فلزات کروم و نیکل در گیاه اکالیپتوس و کروم در گیاه کنار از استاندارد جهانی بالاتر بود، همچنین با افزایش فاصله از منبع آلودگی میزان این عناصر در گیاه کاهش یافت.
One of the most important of pollution forms in cement factories is air pollution by dispersing particles to atmosphere. The particles are contained a certain amount of heavy metals.
The aim of present study is detection of heavy metals from dust of the Behbahan cement factory using Eucalyptus camaldulensis and Ziziphus spina-christi as biomonitoring tools. Sampling was carried out random systematic to determination of heavy metal (Cr, Ni, Cd and Pb) concentration in tree leaves and were measured by ICP-AES atomic absorption. Results were:
- Average concentrations of metals Cr, Ni, Cd and Pb in Eucalyptus camaldulensis leaves 2.29, 11.64, 0.06 and 1.62 ppm respectively.
- Average concentrations of metals Cr, Ni, Cd and in Pb Ziziphus spina-christi leaves 1.66, 4.38, 0.04 and 2.07 ppm respectively.
The results showed heavy metal concentrations were different in plant species taken from different places and directions and species of the factory. The data showed only the mean of chromium and nickel metals on Eucalyptus camaldulensis and chromium on Ziziphus spina-christi was higher than world standard. Also the concentration of elements on trees was decreased with distance of the pollution source.
خلاصه ماشینی:
تحقیق حاضر با هدف ردیابی میزان فلزات سنگین حاصل از گرد و غبار کارخانه سیمان بهبهان به محیط زیست از طریق درختان اکالیپتوس )Eucalyptus camaldulensis( و کنار )Ziziphus spina-christi( به عنوان پایشگرهای زیستی انجام گردید.
نمونه برداری به صورت سیستماتیک تصادفی جهت اندازه گیری میزان فلزات سنگین (کروم ، نیکل ، کادمیوم و سرب ) از برگ درختان مذکور انجام و مقدار آن از طریق دستگاه جذب اتمی ICP- AES تعیین گردید.
مقدمه امروزه آلودگی محیط زیست به ویژه فلزات سنگین از مسائل مهمی است که جوامع مختلف با آن روبه رو هستند، به طوریکه این عناصرتوسط ته نشست های خشک وتروارد خاک گردیده و در گیاهان تجمع مییابند Schilling( ٣٣٩ :٢٠٠٤ ,Deboudt et al ;١١٦٣ :٢٠٠٢ ,and Lehman(.
)٢٠٠٠( Akosy et al میزان غلظت فلزات سرب ، کادمیوم ، مس و روی خاک را مورد بررسی قرار دادند، نتایج به دست آمده حاکی از بیش تر بودن میزان این عناصر در اطراف مناطق صنعتی نسبت به مناطق غیر صنعتی بود.
)Abimbola et al, 2007: 165; Gbadebo and Bankole, 2007: 37; Mandal and Voutchkov, 2011: 51 در این مطالعه نیز، هدف تعیین میزان فلزات سنگین در درختان اطراف کارخانه سیمان بهبهان و میزان آلایندگی آن ها میباشد.
نتایج تحقیقات )٢٠١٥( et al pourkhabbaz در تعیین غلظت فلزات سنگین کادمیوم ، نیکل و سرب در خاکهای اطراف محدوده کارخانه سیمان بهبهان توسط شاخص های آلودگی خاک از جمله شاخص غنیشدگی نیز این موضوع را اثبات میکند.