چکیده:
از جمله مواردی که در اسلام بالاترین مجازات برای شخص مجرم صادر می گردد
افساد فی الارض و محاربه است؛ چرا که تاثیر منفی این جرایم در سلامت فرد و بخصوص
جامعه بسیار زیاد است. امروزه اسیدپاشی بویژه در مورد بانوان شیوع پیدا کرده و یکی از
فجیع ترین جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص است. بنابراین بالاترین مجازات ها
همچون مجازات های حدی برای اسیدپاش قابل تصور است. در منابع فقهی به تعریف
محارب و مفسد فی الارض و مجازات های حدی آنها پرداخته و فقها در معنای اعم یا
اخص بودن سلاح، اختلاف نظر دارند و برخی فقها سلاح را شرط نمی دانند. موضوعی که
قوانین موضوعه ایران نیز به آن پرداخته است. در مقاله حاضر، این سوال مورد مداقه قرار
گرفته که آیا می توان مجازات های حدی همچون مجازات محارب و مفسد فی الارض را
به جرایمی همچون اسیدپاشی تعمیم داد؟ این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، با بررسی
و مفهوم شناسی سلاح و قصد ایجاد فساد در جامعه، بیان دیدگاه فقها و جایگاه اسیدپاشی
در نظام حقوقی ایران و مواد قانونی در این زمینه، تلاش کرده به پرسش فوق پاسخ دهد.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، بررسی و مفهومشناسی سلاح و قصدِ ایجادِ فساد و اخلال در نظم و امنیت جامعه، بیان دیدگاه فقها و جایگاه اسیدپاشی در حقوق ایران، تلاش کرده به پرسشهای زیر پاسخ دهد: اسید در اسیدپاشی چگونه مفهوم سلاح در محاربه، و اسیدپاش، چگونه مصداق محارب خواهد بود؟ اسیدپاشی چگونه مصداق افساد فی الارض است؟ و چرا مجازات حدی برای اسیدپاش مطرح نباشد؟ تعریف اسیدپاشی پاشیدن عمدی اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر بر روی بدن اشخاص را اسیدپاشی گویند.
رابطه اسیدپاشی، محاربه و افساد فی الارض جرم اسیدپاشی عبارت است از پاشیدن عمدی اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر (ایمانی، 1382، ص51) که بهطور عمده بر روی صورت مجنیٌعلیه انجام میگیرد و نقص عضو، قطع یا از کار افتادن و یا قتل مجنیٌعلیه را در پی دارد و براساس ماده واحده اسیدپاشی مصوب 19 بهمن 1337، نتیجه آن، باید صدمه محسوب شود و در صورتی که ضرب و جرح نباشد، فقط براساس شروع به اسیدپاشی مجازات میشود.
براساس تعریف فقهی محاربه و افساد فی الارض که فقها در آن اتّفاق نظر دارند (خمینی، 1425، ج4، ص365 و عاملی، 1410، ص263)، آشکار کردن سلاح و با قصد ترساندن مردم و فساد در جامعه، دو قیدی است که منجر به تحقّق جرم محاربه میشود و مشمول مجازات تعیین شده از سوی شارع است (المائده، 33) و در افساد فی الارض علاوه بر این دو قید، تحقّق فساد و تجاوز، قید است (شاهرودی، 1419، صص242ـ248).