چکیده:
پس از حمله ایلخانان به ایران و مشاهده شهرهای ایران به ساخت شهرهای بزرگی دست زدند. که از آن نمونه میتوان به
سلطانیه اشاره کرد. اولین و مهمترین شهری که اولجایتو به احداث آن دست زد شهر سلطانیه است. با توجه به اسناد
تاریخی تا پیش از هجوم مغولان؛ سلطانیه پیلاقی با مرغزارها و آبادیهای فراوان در اطراف بوده که مغولان پس از
پایتختی تبریز برای شکار در ایام تابستان بدانجا میرفتند. این پژوهش بر آن است تا شهر سلطانیه را از لحاظ ساختاری
سررسی کند و دلیل ظهور و افول شهر را مورد مطالعه قرار دهد. شکوه و عظمت این شهر با حمله تیمور از بین رفت و به
ویرانهای تبدیل شد. هدف این پژوهش آشنایی با شهرسازی دوره ایلخانی و همچنین شهر سلطانیه به عنوان یکی از
پایتختهای مهم این دوره میباشد. این پژوهش با استفاده از اسناد کتابخانهای و به صورت تاریخی-تحلیلی انجام شده
است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که این شهر دارای نقشهای از پیش طراحی شده بوده است؛ و همچنین مانند سایر
شهرهای اسلامی شامل اجزا و عناصر مختلفی چون ارگ حکومتی» مسجد جامع» مدارس و کاخها بوده است که بعد از
افول شهر همهی آنها رو به ویرانی نهادند.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش حاکي از آن بود که اين شهر داراي نقشه اي از پيش طراحي شده بوده است ؛ و همچنين مانند ساير شهرهاي اسلامي شامل اجزا و عناصر مختلفي چون ارگ حکومتي ، مسجد جامع ، مدارس و کاخ ها بوده است که بعد از افول شهر همه ي آن ها رو به ويراني نهادند.
از دسته اول و دوم مي توان به عنوان نمونه از مقاله همايون رضوان و حسن کريمان (١٣٩١) تحت عنوان طلوع و غروب يک پايتخت (شکل يابي ، توسعه ، اقتدار و اضمحلال شهر سلطانيه ) و يا مقاله اي از داوود اصفهانيان و عليرضا خزائلي (١٣٨٢) که در آن اشاره اي به عمران شهري سلطانيه و ساير شهرهاي ايران در عصر مغول پرداخته است .
محققاني که تحولات شهرسازي ايران را مطالعه نموده اند، عصر ايلخاني را به لحاظ شهرسازي دوره گذرا از شيوه آذري به مکتب اصفهان دانسته اند و چون عمدتا اولين مجموعه ها و بناها در منطقه آذربايجان احداث شده اند، سبک معماري اين دوره به ((شيوه آذري)) معروف است و آغاز اين سبک را نيز از دوره غازان خان بيان کرده اند(کريميان و مهديزاده ، ١٣٩٣: ٢٨).
ورودي اصلي اين ارگ که شايد بزرگ ترين و عظيم ترين ارگي باشد که تاکنون در ايران ساخته شده است و از نظر اهميت سازه اي همان ويژگي دروازه جنوبي را داراست .
The purpose of this study is to get acquainted with Ilkhanid city and urban planning as well as Soltanieh as one of the important capitals of this period.