چکیده:
معناشناسی روایی قرآن، به معنای منبع دانستن روایات اهل بیت(ع) در معناشناسی این کتاب الهی، ضرورتی است که با توجه به برخی کمبودها و کاستیها در عملکرد لغویان و نیز مختصات معناشناختی قرآن، پیش چشم داشتن آن در فرآیندهای قرآنپژوهی نتایج شگرفی به دنبال دارد. ارزیابی مبانی اعتبار و کارآمدی رویکرد معناشناختی به روایات اهل بیت(ع) در فهم قرآن کریم، مساله اصلی این نوشتار است. بررسی مصادر اولیه لغت عربی نشان از آن دارد که عملکرد لغویان در بازنمایی واقعیتهای زبانی آن روزگار با آسیبهای جدی روبهرو است. در مقابل به دلیل اوج فصاحت و سخنوری اهل بیت، همترازی زبان ایشان با سبک زبانی قرآن، ساختارمندی دستگاه نقل حدیث شیعه و ناچیز بودن آسیب نقل معنا در آن، نه تنها استشهاد لغوی به روایات اهل بیت(ع) شایسته است، بلکه این منبع واژگانی کارآمدی بیشتری نسبت به دیگر مصادر لغوی در معناشناسی قرآن دارد.
خلاصه ماشینی:
د) مصونیت کلیدواژهها از نقل معنا بررسی نمونههای نقل معنا در روایات اهلبیت نشانگر مصون ماندن «واژگان کلیدی» در فرآیند نقل است؛ به عنوان نمونه در روایتی از امیرالمؤمنین پیرامون غصب فدک، با آنکه روایت از چندین طریق و با تفاوتهایی در تعبیر به دست ما رسیده است، اما آنچه مغز سخن است، یعنی تقابل دو واژه «شحّ» و «سخاء» در تمامی نقلها منعکس شده است (طبری، المسترشد فی إمامه علی بن أبی طالب (علیه السلام)، 1415: ۳۷۲؛ شریف رضی، نهج البلاغه، 1414: ۲۳۱ و ۴۱۷؛ مفید، الإرشاد، 1413: ۱/ ۲۹۵؛ مفید، الفصول المختاره، 1413: ۷۷؛ عاملی نباطی، الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، 1384: ۳/ ۱۱۱؛ ابن بابویه، علل الشرائع، 1385: ۱/ ۱۴۶؛ مجلسی، بحار الأنوار، 1403: ۲۹/ ۳۵۰؛ الحلبی، تقریب المعارف، 1404: ۲۴۱ و ۳۴۳).
در مقابل به دلیل اوج فصاحت و سخنوری اهلبیت، همترازی زبان ایشان با سبک زبانی قرآن، ساختارمندی دستگاه نقل حدیث شیعه و ناچیز بودن آسیب نقل معنا در آن، نه تنها استشهاد لغوی به روایات اهلبیت (علیهم السلام) شایسته است، بلکه این منبع واژگانی کارآمدی بیشتری نسبت به دیگر مصادر لغوی در معناشناسی قرآن دارد.
در مقابل به دلیل اوج فصاحت و سخنوری اهلبیت، همترازی زبان ایشان با سبک زبانی قرآن، ساختارمندی دستگاه نقل حدیث شیعه و ناچیز بودن آسیب نقل معنا در آن، نه تنها استشهاد لغوی به روایات اهلبیت (علیهم السلام) شایسته است، بلکه این منبع واژگانی کارآمدی بیشتری نسبت به دیگر مصادر لغوی در معناشناسی قرآن دارد.