خلاصه ماشینی:
"محقق دانشمند،زنده یاد مجتبی مینوی به سال 1328 در نهمین شماره ازسال دوم مجلۀ«یغما»گفتاری گویا و خواندنی با عنوان«کتاب شرح تعرف»دارد کهدر سرآغاز آن مینویسد: «در این مقاله میخواهم از کتابی سخن بگویم که نه تازه تألیف شده است و نهتازه به چاپ رسیده است.
اما خواجه امام اجل زاهد و فقیه عالم ابوابراهیم اسماعیل بن محمد بن عبد اللهمستملی بخاری خود در سرآغاز شرح نامدار خود(شرح التعرف لمذهب التصوفربع اول،صفحات 34-33)مینویسد: «اصحاب از من درخواستند تا کتابی جمع کنم مشتمل بر دیانات و معاملاتو حقایق و مشاهدات و اشارات به پارسی تا فهم ایشان مر آن را اندر یابد و به عبارتغلط نکنند،که غلط اندر توحید کفر باشد.
&%10208FYKG102G% چنان که از این گفتار بر میآید،پیداست شارح از بزرگان دین و دانش و عرفانروزگار خود بوده است،به گونهای که سمعانی دربارۀ مستملی بخاری با استناد بهمأخذی کهن در«کتاب الانساب»میآورد: «وی اهل فقه و حدیث بوده و در اصول فقه تمایل به مذهب متکلمین داشتهاست،و در این کتاب تعرف بعضی بدعتها ذکر کرده است که باید از آ نبر حذر بود».
اما دربارۀ اثر دیگر ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری شایستهتر استکه از قلم استاد شادروان مجتبی مینوی نقل کنم:«و اما رشید الدین وطواط چندینراسلۀ عربی در باب تفسیر کشاف زمخشری نوشته و بر آن کتاب اعتراضها کردهایرادها وارد آورده است،از آن جمله میگوید در آیۀ:«لنعلم ای الحزبین احصیلبثوا امرا»(18/12-کهف)،زمخشری کلمۀ احصی را فعل ماضی گرفتهاست،و حال آنکه صیغۀ افعل التفضیل از مادۀ احصاء است،و بر این عقیدۀ خودچندین دلیل میآورد،از جمله اینکه امام زاهد اسماعیل مستملی در تفسیر قرآنیکه به فارسی نوشته است،این کلمه را«شمارگیرتر»ترجمه کرده است."