چکیده:
توسعه روستایی را می توان فرایند توانمند سازی و تقویت قابلیت زندگی در بستر کیفیت زندگی و محیط زیست، کارایی و خودبسندگی اقتصادی و نگهداشت و بهبود کیفیت زیست بوم در نواحی روستایی قلمداد کرد(Zmanipoor, 1994)..رهیافت هایی هستند که گردشگری را به عنوان یک راهبرد برای نواحی روستایی به کار می گیرند.این رهیافت ها با توجه به روند روزافزون تخریب روستاها و افول کشاورزی سعی در ارائه راهبردهای جدیدی برای احیای نواحی روستایی از طریق ایجاد فعالیت های مکمل و یا متحول کردن این نواحی با توجه به منابع طبیعی و انسانی آنها دارند و تنها راه احیا مجدد این روستاها را ارائه برنامه ها و استراتژی های جزئی می دانند که بتوانند هم از منابع انسانی و طبیعی آنها بهره ببرند و هم بتوانند باعث ایجاد درآمد و افزایش رفاه زندگی ساکنان نواحی روستایی بشوند (Holland & Dixey,2003,7).
از دهه 70 قرن بیستم،فعالیتهای توریستی درمناطق روستایی به طورچشمگیری درهمه نقاط کشورهای توسعه یافته درسرتاسردنیاافزایش یافتهاند که این امرنقشی اساسی درتوسعه مناطق روستایی که ازلحاظ اجتماعی و اقتصادی عقب مانده بودندایفا نمود(Perales, 2002).
لذا متخصصین این صنعت،اذعان دارند که توسعه گردشگری روستایی ،بدون سازماندهی مجدد وگسترده مناطق روستایی براساس برنامه ریزی های علمی و مدون میسر نخواهد بود. در این تحقیق سعی براین است تا با بررسی وضعیت گردشگری روستایی و مشخص کردن شاخصهای موثر در تعیین روستاهای هدف گردشگری نسبت به ارزش گذاری این شاخصها با بهره گیری از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP اقدام نموده ونقش آن را درتوسعه روستاها نشان دهد، به منظور آزمون این شاخصها، روستاهای هدف گردشگری استان سمنان را مورد ارزیابی قرارداده و اولویت بندی نمائیم.
خلاصه ماشینی:
فرآيند انجام اين تحقيق بدين صورت است که پس از مطالعه و بررسي مقالات و کتب مرتبط بـا موضـوع تحقيـق و تجربيات برنامه ريزي گردشگري روستايي در کشـورهاي ديگـر نسـبت بـه تـدوين و تهيـه پرسشـنامه اي متشـکل از سؤالات متناسب با تعيين شاخص هاي مؤثر و ميزان اثر آن ها در انتخاب روستاهاي هدف گردشگري و ارائه آن ها بـه دست اندرکاران و متخصصين و برنامه ريزان گردشگري کشور اقدام شده و با اسـتفاده از يکـي از روش هـاي علمـي مناسب علمي در اين راستا، نسبت به استخراج و ارزش گذاري شـاخص هـا از پرسشـنامه هـا اقـدام نمـوده و پـس از گردآوري اطلاعات مربوط به شاخص هاي تعيين شده جهت چند روستاي نمونه ، با بهره گيري از يک مدل رتبـه بنـدي و امتيازدهي (AHP) نسبت به رتبه بندي آن ها اقدام مي گردد.
سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري کشور تعداد ١٢٠ روستا را به عنوان روسـتاهاي هـدف گردشـگري معرفي نموده است لذا ازآنجاکه طبق بررسي هاي به عمل آمده ، انتخاب اين روستاها بدون مطالعات کارشناسي شـده و تقريبا سليقه اي و يا براساس اطلاعات بدون ارزيابي صورت گرفتـه اسـت ، در ايـن تحقيـق پـس از مشـخص کـردن شاخص هاي مؤثر در تعيين روستاهاي هدف گردشگري کشور و ارزيابي آن ها بـا اسـتفاده از مـدل AHP، بـا انجـام مطالعات پايه و همه جانبه روستاهاي هدف گردشگري استان سمنان نسبت به ارزيابي و اولويت بندي روستاهاي قلعه نوخرقان ، قلعه بالا، فرومد وچاشم که در فهرست روستاهاي هدف گردشگري قرار گرفته اند اقدام نموده و با اسـتفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي ، پس از رتبه بندي آن ها، تأثير ايـن شـاخص هـا و رتبـه آن هـا را در توسـعه روسـتايي مشخص نموده ايم .