چکیده:
عدالت مفهومی است که هیچگاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نامگذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعهای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی توسعه فقر. در برنامهریزی شهری آنچه به تحققپذیری بیشتر عدالت شهری کمک میکند، توجه به عدالت فضایی و تعادل بخشی بین تمرکز جمعیت و خدمات است. لذا پژوهش به دنبال تبیین جایگاه حقوق عمومی در نظام برنامهریزی شهری با تاکید بر سیستم حملونقل همگانی و همچنین تحلیل شبکهای سیستم حملونقل عمومی از منظر عدالت فضایی، در جهت دستیابی به عدالت اجتماعی است. روش تحقیق این مقاله، روش ترکیبی و از نوع مطالعات کاربردی- بنیادی است. پژوهش حاضر با استفاده از نرمافزار ARCGIS و با بهرهگیری از تکنیک تحلیل شبکهای (Network-Analyst) به بررسی سیستم حملونقل عمومی در چهار منطقه تهران (2 و 3 و 4 و 5) با استناد به استاندارهای دسترسی به ایستگاهها پرداخته است. نتایج خروجی از تحلیل پژوهش، نشان میدهد شبکه حملونقل عمومی موجود (مترو و اتوبوس تندرو) سطح بسیار محدودی از مناطق 4 گانه مورد بررسی را تحت پوشش خدماترسانی قرار میدهد. به نحوی که از کل سطح مناطق چهارگانه مورد مطالعه به ترتیب 14.5 درصد، 48 درصد، 36 درصد و 33.5 درصد تحت پوشش خدمات حمل و نقل عمومی میباشد؛ لذا دسترسی ساکنین سایر محلهها به ایستگاهها در بازههای زمانی بسیار طولانی اتفاق میافتد که ناشی از عدم گسترش و توزیع فضایی نامتناسب شبکه حملونقل همگانی در سطح شهر تهران شده است که به دنبال آن تحقق عدالت اجتماعی را با چالشهایی مواجه کرده است.
خلاصه ماشینی:
لـذا پـژوهش بـه دنبـال تبيـين جايگـاه حقـوق عمومي در نظام برنامه ريزي شهري با تأکيد بر سيستم حمل ونقل همگاني و همچنين تحليل شبکه اي سيسـتم حمـل ونقـل عمـومي از منظر عدالت فضايي ، در جهت دست يابي بـه عـدالت اجتمـاعي اسـت .
٥ درصد تحت پوشش خدمات حمل و نقل عمومي مـي - باشد؛ لذا دسترسي ساکنين ساير محله ها به ايستگاه ها در بازه هاي زماني بسيار طولاني اتفاق مـي افتـد کـه ناشـي از عـدم گسـترش و توزيع فضايي نامتناسب شبکه حمل ونقل همگاني در سطح شهر تهران شـده اسـت کـه بـه دنبـال آن تحقـق عـدالت اجتمـاعي را بـا چالش هايي مواجه کرده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود) جدول (١): پيشينه مطالعاتي پژوهش در تحقيقات داخلي عنوان پژوهش نويسنده (گان ) سال انتخاب پروژه هاي سرمايه گذاري حمل ونقل با توجه به عدالت فضايي شتاب ، حسيني ، کاظمي ١٣٩٤ بررسي و تحليل توزيع فضايي خدمات شهري در مناطق شهري با رويکرد توسعه پايدار ساسانپور، تابعي ، مرادي ، نيازي ١٣٩٣ بررسي و سنجش عدالت فضايي براساس توزيع جمعيت و قابليت دسترسي در بابلسر زياري ، مهديان ، مهدي ١٣٩٢ بررسي و تحليل توسعه تسهيلات شهري از ديدگاه عدالت فضايي (شهر ياسوج ) مستوفي ، بسطامي نيا، تازش ١٣٩٢ توزيع امکانات و خدمات شهري بر اساس عدالت اجتماعي ؛ مورد پژوهي : شهر ياسوج تيربند، اذاني 1391 بررسي تطبيقي توزيع خدمات عمومي شهري از منظر عدالت اجتماعي وارثي ، زنگي آبادي ، يغفوري ١٣٨٧ عدالت اجتماعي و عدالت فضايي ؛ بررسي و مقايسه نظريات جان رالز و ديويد هاروي حاتمي نژاد، راستي ١٣٨٥ شهر و عدالت اجتماعي ؛ مطالعه موردي : شهر گنبد قابوس ابراهيم کلته 1384 (Source: Authors) چارچوب نظري پژوهش حقوق عمومي ؛ اصل اساسي در نظام خدمات شهري آنچه در فضاهاي عمومي شهر اهميت دارد نحوه و ميزان استفاده عموم از اين فضاها اسـت .
[In Persian] Ziyari,Keramatollah; Mehrian, Bahman; Miri, Masoumeh and Mehdi, Ali (2013), " Evaluating the spatial Justice benefits from the public services of urban space, based on population distribution and accessibility in the city of Babolsar", journal of Applied Research of Geographic Sciences, Issue13, No28,P 217-241.