چکیده:
با پیدایش نظریة نحوفضا در معماری، امکان تبدیل پلانهای معماری به گراف به وجود آمد و به دنبال آن تئوری گراف به عنوان یکی از اصلی ترین روش ها جهت تحلیل چیدمان فضائی مطرح شد. از ویژگی های مطرح در تئوری گراف که می تواند جهت تحلیل کمی چیدمان فضایی به کار گرفته شود، معیارهای مرکزیت است. تحلیل چیدمان فضائی می تواند کارایی یک پلان را بالا برده و باعث ایجاد ارتباطات فضائی کاراتر گردد. انجام این تحلیل قبل از ساخت امکان ارزیابی طرح را فراهم می نماید. اهمیت این موضوع در پلان های عملکردی بیشتر است. در این راستا این پژوهش به دنبال استفاده از مفاهیم موجود در معیارهای مرکزیت جهت تحلیل روابط فضایی به خصوص در پلان های عملکردی می باشد. برای این منظور یکی از عملکردی ترین کاربری ها یعنی اورژانس بیمارستان ها انتخاب گردیده است. در تحلیل پلان اورژانس باید توجه کرد که نحوة ارتباط و چیدمان حوزه ها و فضاها نقش مهمی را در عملکرد اورژانس بازی می کنند. بنابراین در این پژوهش پلان یک اورژانس که دو حوزة درمانی تحت نظر و فوریت را دارا است جهت تحلیل عملکرد این حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها آورده شده است. در نتیجه ابتدا فضاها و حوزه های موجود در پلان کدگذاری شده و سپس با به کارگیری نظریة نحوفضا پلان به گراف تبدیل شده است. در این راستا برای محاسبة معیارهای مرکزیت از نرم افزار سایتواسکیپ استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل نشان می دهد که به کمک برخی از معیارهای مرکزیت به خصوص معیارهای مرکزیت بینیت و نزدیکی می توان به تحلیل چیدمان حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها در پلان ها پرداخت.
خلاصه ماشینی:
معیارهای مرکزیت جهت تحلیل چیدمان عملکردی فضا Centrality Criteria for Analyzing the Functional Layout of Space {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} تاریخ ارسال: 03/04/1397 تاریخ بازنگری: 07/07/1397 تاریخ پذیرش: 05/10/1397 تاریخ انتشار: 03/03/1398 چکیده با پیدایش نظریۀ نحوفضا در معماری، امکان تبدیل پلانهای معماری به گراف به وجود آمد و به دنبال آن تئوری گراف به عنوان یکی از اصلیترین روشها جهت تحلیل چیدمان فضائی مطرح شد.
سؤال اصلی این است که مفاهیم مرکزیت چگونه در جهت تفسیر عملکرد یک حوزه یا فضا به کار گرفته میشوند؟ هدف اصلی این پژوهش اعمال مفاهیم معیارهای مرکزیت بر دیاگرامهای ارتباط فضائی و یا گراف حاصل از پلانهای عملکردی برای تحلیل عملکرد فضاها و حوزهها جهت ارزیابی قبل از بهرهبرداری2 و ارزیابی پس از بهرهبرداری3 میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)Fig. 2 The emergency department plan its spatial relation graph of it در این پژوهش به 3 دلیل شاخصهای مرکزیت بینیت و نزدیکی محور اصلی پژوهش قرار گرفتند: دلیل اول: در نظریۀ نحو فضا مرکزیت با به کارگیری دو منطق یکپارچگی و انتخاب اندازهگیری میشود که هم معنا با دو شاخص مرکزیت بینیت و نزدیکی مطرح در تحلیل گراف و شبکههای اجتماعی هستند.
دلیل سوم: هدف از تحلیل پیکرهبندی فضایی به کمک شاخصهای مرکزیت بررسی این مطلب است که آیا ارتباطات فضایی موجود بین حوزهها، فضاها و عرصههای عملکردی پاسخگوی عملکرد مورد انتظار میباشند یا خیر؟ از آنجا که بخش اورژانس به جهت ماهیت عملکردیاش (نجات جان بیماران)، نیازمند گردش کاری مناسب و دسترسی سریع به بخشهای حیاتی (بخش عملیاتی حوزۀ فوریت) است، در نتیجه نحوۀ دسترسی سایر فضاها به اینگونه حوزهها و فضاها و همچنین قرارگیری این فضاها در کوتاهترین مسیرها بسیار حائز اهمیت است.