چکیده:
این پژوهش در راستای گسترش توسعه پایدار گردشگری با استفاده از بررسیهای میدانی و روش تدوین پرسشنامه، به توانسنجی و ارزیابی قابلیت توسعۀ طبیعتگردی در منطقه گردشگری مجتمع پتاس در شهرستان خوروبیابانک با بهرهگیری از روش ارزیابی معیارهای اکولوژیکی و مدیریتی پرداخته است. نتایج نشان داد که میانگین ارزش اکولوژیک دهکده نمکی، تشتاب، روستای کمالآباد و مزرعه بهشتی بهترتیب 85/5، 51/4، 5 و 64/1 و میانگین امتیاز ارزش مدیریتی آنها بهترتیب 06/6، 66/5، 85/4 و 59/5 است که بیانگر پتانسیل بالای اکولوژیکی و مدیریتی دهکده نمکی در مقایسه با سایر جاذبهها است. بالاترین درصد امتیاز دهکده نمکی با مقدار 42/64 به شاخص بهرهوری تعلق دارد و در عیار مکمل شاخص زیبایی با امتیاز کامل 100 درصد نشاندهنده چشمانداز منحصربهفرد این منطقه است. حداکثر امتیاز محوطه تشتاب با مقدار 33/63 و 95 درصد بهترتیب به عیار حفاظت و شاخص تجهیزات و سرویسهای پشتیبانی اختصاص دارد. بیشینه امتیاز روستای کمالآباد با مقدار 64 و 95 درصد بهترتیب توسط معیار مکمل و شاخص جاذبههای کمیاب کسب شد. بالاترین امتیاز مزرعه بهشتی نیز با مقدار 15/59 و 100 درصد بهترتیب به عیار بهرهوری و شاخص تجهیزات و سرویسهای پشتیبانی تعلق دارد. در نتیجه دهکده نمکی با کسب امتیاز 08/58 درصد بالاترین ارزش را دارد و در مقابل کمترین امتیاز متعلق به تشتاب با اخذ 68/36 درصد میباشد که حاکی از رشد مطلوب گردشگری به واسطه دسترسی مناسب و همچنین سرمایهگذاری بیشتر در دهکده نمکی در مقابل سایر محوطهها است.
In line with the persistent development of tourism by means of field studies and questionnaires, the present study is an attempt to analyze the capabilities of ecotourism in Potas tourist complex in the desert area of Khor-o-Biabanak. The assessment method was based on ecological and management standards. According to the results, the average ecologic values of Salt Village, Tashtab, Kamal Abad Village and Beheshti Farm were 5.85, 4.51, 5, and 1.64 respectively. In addition, the average scores of their management were 6.06, 5.66, 4.85, and 5.59 respectively, which indicates the higher ecologic and management potential of Salt Village than the other attractions. The highest percentage for Salt Village (64.42) belonged to the productivity index. Also, the complementary standard of the beauty index was found to have the complete score of 100%, which demonstrates the unique perspective of the region. The maximum scores of Tashtab, 63.33% and 95%, belonged to protection criterion, facility index and support services respectively. The maximum scores of Kamal Abad Village, 64% and 95%, were gained by complementary criterion and rare attraction indices. The highest scores of Beheshti Farm, 59.15% and 100%, were for productivity criterion, facility index, and support services. Consequently, Salt Village, with the score of 58.08%, emerged to have the highest value, but the lowest value belonged to Thastab with the score of 36.68%. This shows the desirable development of tourism due to better accessibility and more investment in Salt Village than in the other regions.
خلاصه ماشینی:
اين نوع از گردشگري که از بدو شروع توجهات بسياري را به خود جلب کرده (يوفنگ زو و لي جيائو٦، ٢٠١٩) و به سرعت رو به گسترش است (هنگ کي ٧، ٢٠١٧: ٥) قصد دارد به شيوه خردمندانه اي با کمترين اثر منفي بر طبيعت و فرهنگ منطقه ، بيشترين فايده را براي گردشگران و 1 Wójtowicza 2 Higgins–Desbiolles 3 UNWTO 4 Shu-Yuan Pan 5 Alexandra Law 6 Yufeng Zhao and Lei Jiao 7 Hengky اقتصاد بومي داشته باشد.
جدول ٨- درصد امتياز کسب شده شاخص هاي عيار مکمل به نسبت حداکثر امتياز هر شاخص به تفکيک نواحي مورد بررسي {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} از ميان شاخص هاي عيار بهره وري در دهکده نمکي، شاخص تجهيزات و سرويس هاي پشتيباني و امکان استفاده از جاذبه هاي موجود در محوطه هاي گردشگري با امتياز ٧٤/٣٨ درصدي (٠/٧٤از حداکثر امتياز١) بالاترين ارزش را براي خود ثبت کرداند.
جدول ١٠- درصد امتياز کسب شده شاخص هاي عيار حفاظت به نسبت حداکثر امتياز هر شاخص {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتايج حاصل از ارزيابي قابليت محوطه گردشگري پتاس در منطقه دهکده نمکي در جدول (١١) و شکل (٢) ارائه شده است .
Analysis of effective criteria in identifying potential areas for natural tourism development in desert areas )Case study: Varamin city, Tehran province(, Journal of Environmental Science and Technology, Eighteenth Period, Special Issue No. 3, 189-202 )in Farsi(.
Sustainable Desert Ecotourism Policy in Iran and United Arab Emirates )A Comparative Study(, Tourism Development Quarterly, 1)1(, 31-58 )in Farsi(.