چکیده:
پیکرکی مفرغی با شمایل بانویی متصل به بدن ماهی در موزه بریتانیا نگهداری میشود که آن را در دوره ایلام قدیم تاریخ گذاری کردهاند. پیکرک را که از تنگه سولک سروک در نزدیکی بهبهان کشف شده است، ایزدبانویی زن - ماهی تعبیر کردهاند که نمونههای مرد-ماهی ان قبلا در ایلام و به خصوص در فرهنگ میان رودان در ارتباط با خدای اا/انکی دیده شده است. از آنجایی که تاریخ گذاری پیکرک تنگه سولک، نامشخص بوده و احتمالا با توجه به نمونههای جدید بدست آمده از محوطه جوبجی در رامهرمز، به زمانی متاخرتر باز میگردد؛ هدف این پژوهش مطالعه و مقایسه تطبیقی این پیکرک با دیگر نمونههای بدست آمده از جوبجی است، تا از طریق بتواند گاهنگاری جدیدی را پیشنهاد نماید. این هدف در راستای پاسخگویی به این پرسش انجام گرفته که چه تاریخی را در دوره ایلام برای پیکرک این ایزد بانو میتوان در نظر گرفت، با مطالعات انجام گرفته که به روش تطبیقی-تحلیلی و براساس منابع کتابخانهای و موزهای صورت پذیرفته است، این نتیجه حاصل گردید که تاریخ گذاری تعیین شده برای پیکرک تنگه سولک به زمانی متاخرتر و مربوط به دوره ایلام نو است.
A bronze figure of a lady with the body of fish is kept at the British Museum,
which dates to the Old Elamite period. The figure found from Tang-e Sulak/
Sarvak has been interpreted as “goddess/woman-fish”, whose man-fish samples
have been seen in Elam, especially in the culture of the Mesopotamia. The manfish
has been one of the combined symbols which can be seen in various arts of
the ancient East. Unlike most of the symbols belonging to the Mesopotamia, the
female statues abound in the religious art of Elamite period indicating the effect
of religious and regional beliefs and traditions of the Elamite on the prominent
position of women. Among the discovered artifacts of the fish-woman statues
in Elamite period is a goddess in Tang-e Sulak. Since the historiography of this
statue is not clear and it probably dates back to more recent times, the present
research aims to study and compare this goddess with the other identified types
so that a new historiography can be recommended. The main questions of the
research are whether the historiography of this goddess of Tang-e Sulak shows a
precise history, and if this goddess belongs to the Neo Elamite period according to
the comparisons. Based on the studies conducted through analytical comparisons
and library and museum sources, the determined historiography dates back to a
more recent time and is related to the Neo Elamite period
خلاصه ماشینی:
٧. مجيدزاده ، يوسف ، تاريخ تمدن ايلام ، (تهران : مرکز نشر دانشگاهي١٣٧٠), ص : ٥٦ نشــان دهنده نقــش زن در هنـر مذهبــي ايـلام ميباشــد کــه کمتــر بــه آن توجــه شده اسـت و از ايـن رو، در ايـن پژوهـش بـدان پرداختـه ميشـود؛ از جملـه ايـن پيکرکهـا کـه ايزدبانويـي را بـا دم ماهـي نمايـان سـاخته ، مجسـمه اي مفرغـي ميباشـد کـه گفته شـده در تنگـه سـولک در شـرق شـوش بدسـت آمـده و تاريـخ قرن هـاي ١٨ - ١٧ ق .
محمدي فر، يعقوب ، باستان شناسي و هنر اشکاني، (تهران : سمت ١٣٨٧ )، ص : ٢١٢ کوهـي ميباشـد و تنگـه سـولک و سـروک هـردو يکـي اسـت ١ .
ايزدبانــو در يــک زاويــه قائمــه بــر ســر يــک ماهــي نشسته اســت ، زاويــه اي کــه ميـان بـدن ماهـي و پاهـاي ايزدبانـو بـه وجـود آمـده و نيـز سـوراخ تعبيه شـده در انتهـاي بـدن ماهـي نشـان ميدهـد کـه ايـن شـي در اصـل بـر چيـزي نصـب بوده اسـت .
محمدي فر، يعقوب ، باستان شناسي و هنر اشکاني، (تهران : سمت ١٣٨٧ )، ص : ٢١٢؛ واندنبرگ ، لويي، کلاوس ، شيپمن .
بنابرايـن تاريخ گـذاري پيشـين کـه ايزدبانـو/ زن - ماهـي تنگـه سـولک را در دوره ايـلام قديـم قـرار داده بودنـد، بـا مطالعـات تطبيقـي انجـام شـده بـه تاريخـي جلوتـر اختصـاص دارد و تاريـخ ايــلام نــو بــراي آن پيشــنهاد ميگــردد.