چکیده:
این نوشتار با هدف ارائه تصویر نظامند از معرفتشناسی تائویی، به تحلیل محتوای دو منبع متقدّم اندیشه تائویی یعنی دائو ده جینگ و جوانگدزو پرداخته و مباحث اصلی معرفتیشناسی همچون ارکان معرفت، امکان معرفت، معیارصدق معرفت، ابزارهای معرفت، اقسام و مراتب معرفت، مرزها و حدود معرفت، یقین و حد نهایی آن و موانع معرفت را استنباط و بررسی کرده و بهطور نظامند تبیین نموده است. اگرچه این منابع موجز و کنایی، با هدف ارائه نظام معرفتشناسی تدوین نیافتهاند اما برآیند پژوهش حاکی است، با تحلیل محتوای آنها میتوان نظام معرفتی تائویی را ترسیم نمود؛ نظام معرفتی که در آن ارکان معرفت دارای سنخیت و وحدت هستند. شناخت امری ممکن و شناخت یقینی در روند انحلال فردیت در تائو بینام حاصل میشود. علم بهمثابة نور است که شناخت را تحقق میبخشد اما حقیقت مطلق، تاریکی (فرانور) است و امکان معرفت به آن وجود ندارد. در رویکرد معرفتی آنان، شهود و علم حضوری، که میتواند وجود پویا، متغیر و سیال را ادراک نماید، جایگاه ویژهای دارد. معرفت از نظر آنان امری ذومراتب و حاصل تجربه تواجد و برطرف نمودن موانع معرفتی چون ذاتگرایی، عقلگرایی، زبان، توجه به بُعدمادی نفس، جهان و همچنین احساسات است. معیار صدق معرفت، تطابق معرفت با کنه هستی است
The aim of this paper is to provide a systematic picture of Taoist epistemology. The research suggests that, by analyzing the concise contents of the Taoist texts, an epistemic system can be found in which the pillars of knowledge are unity. Understanding is possible and the certain recognition in the process of dissolution of individuality is achieved. Science is a light that realizes knowledge, but the absolute truth is darkness and there is no possibility of knowing it. In Taoist tradition, intuition and insight have a special place by which one can perceives the dynamic, variable and fluid existence. For them, knowledge is experiential and it realizes by eliminating the epistemic barriers such as rationalism, language, attention to the material self, the world itself and personal emotions. The criterion for the truth of knowledge is its agreement with the essence of the universe.
خلاصه ماشینی:
1 تحليل و ارائه نظام معرفت شناسي تائويي 2 ياسمن سلماني دانشجوي دکتري عرفان و تصوف ، دانشگاه سمنان ، سمنان ، ايران 3 عظيم حمزئيان استاديار گروه فلسفه ، دانشگاه سمنان ، سمنان ، ايران نوريالسادات شاهنگيان 4 دانشيار گروه اديان و عرفان دانشگاه الزهرا، تهران ، ايران چکيده اين نوشتار با هدف ارائه تصوير نظامند از معرفت شناسي تائويي، به تحليل محتواي دو منبع متقدم انديشه تائويي يعني دائو ده جينگ و جوانگ دزو پرداخته و مباحث اصلي معرفتيشناسي هم چون ارکان معرفت ، امکان معرفت ، معيارصدق معرفت ، ابزارهاي معرفت ، اقسام و مراتب معرفت ، مرزها و حدود معرفت ، يقين و حد نهايي آن و موانع معرفت را استنباط و بررسي کرده و به طور نظامند تبيين نموده است .
3 جوانگ دزو با سوفسطاييگري غريبي، همه چيز را روياي بزرگ معرفي ميکند اما اين بدان معني نيست که دستيابي به معرفت را غيرممکن ميداند و يا براي شناخت ارجي قائل نيست ،٤ بلکه او تنها اعتبار عقل را که منبع و ابزار معتبر معرفت ، در نزد همگان است ، زير سؤال برده و گامي به سوي جنبه مثبت فلسفه تائو که عقل قادر به ادراک آن نيست ، برميدارد.
- Shien, GI-Ming, “The Epistemology of Buddhism, Taoism and Confusianism”, Philosophy, vol.
- Shien, GI-Ming, “The Epistemology of Buddhism, Taoism and Confusianism”, Philosophy, vol.