چکیده:
آثار فرهنگـی و اجتمـاعی گردشـگری بخشی از مهمترین ملاحظات توسعه گردشگری در هر منطقه بویژه در مناطق روستایی به شمار میرود. اثرگذاری و اثرپذیری فرهنگی در هر دو جامعه میزبان و میهمان گردشگری روستایی دارای اهمیت است که بسته به شـرایط اجتماعی، پذیرش یا رد آن متفاوت است. در پژوهش حاضر میزان تغییرات فرهنگی که تحت تأثیر حضور گردشگران یا مهاجرت جامعه میزبان از روستا به شهر بوده، در روستای گردشگری چنشت واقع در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی بررسی شده است. نمونه آماری از بین 170 نفر از افراد سرپرست خانوار ساکن در روستا که قادر به پرکردن پرسشنامه بودند، به روش نمونهگیری در دسترس، در تیرماه 1395 انتخاب گردید و ضمن بررسی اسنادی، با روش پیمایش میدانی دادههای پژوهش با روش تحلیل مسیر ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد مؤلفههای تأثیرگذار در مراودات جامعه میزبان و گردشگران به ترتیب اولویت در زمینههایی مانند: تغییر الگوی مصرف، نوسازی و بازسازی مساکن، آدابورسوم، قوانین و ضوابط، پوشش، زبان و لهجه، قوانین، شغل و شیوه تغذیه بوده است. چهار عامل آدابورسوم، قوانین و ضوابط، زبان و لهجه و شغل به ترتیب بیشترین تأثیر را در مراجعه به شهرها برای ساکنان داشته است و از طرفی عواملی مانند الگوی مصرف، پوشش، تغذیه و نوسازی و بازسازی مساکن نقش بازدارنده در این میان داشته است. بهعبارت دیگر در تعامل بین گردشگران و ساکنان روستا، عوامل اخیر نهتنها در مراجعه به شهر روستاییان تأثیر نداشته بلکه بهعنوان نقاط قوت فرهنگ جامعه میزبان اثرگذاری سایر عوامل را به حداقل رسانده است.
Rural tourism has significance cultural impacts in all circumstances in both host and guest communities, which accepted or rejected according to social conditions. Cultural and social effects of tourism are among the most important considerations of tourism development in any region, especially in rural areas. Therefore, in this study, the amount of cultural change affected by the presence of tourists and immigration of host community from village to town or visiting of town, has been investigated in the village of Chenesht which is located in the city of Mood, South Khorasan Province. The statistical sample of this study was selected from 170 households and the data were analyzed using path analysis method. According to the statistical analysis, it became clear that the influential components in the interactions between the host society and the tourists in priority order are: changing consumption pattern, renovation and building, customs, rules and regulations, coverage or costume, language and accent Rules, jobs, and nutrition. Four factors of customs, rules and regulations, language, accent, and occupation have the most impact on visiting the cities for the residents of the village of Chenesht. On the other hand, factors such as the pattern of consumption, costume, nutrition and renovation and building have a deterrent effect. In other words, in the interaction between tourists and residents of the village, the recent factors not only did not affect the rural population, but also it strengthens the community culture, thus, the effectiveness of other factors minimized.
خلاصه ماشینی:
بررسی اثرات تعاملات بین فرهنگی ساکنان و گردشگران مورد مطالعه: روستای چنشت در خراسان جنوبی محمدعلی طالبی 1 جواد یوسفی 2 محمد براتی 3 تاریخ دریافت: 6/6/1398 سال چهاردهم، شماره اول، پاییز 1398 تاریخ پذیرش: 12/10/1398 شماره صفحه: 49-74 چکیده آثار فرهنگـی و اجتمـاعی گردشـگری بخشی از مهمترین ملاحظات توسعه گردشگری در هر منطقه بویژه در مناطق روستایی به شمار میرود.
در پژوهش حاضر میزان تغییرات فرهنگی که تحت تأثیر حضور گردشگران یا مهاجرت جامعه میزبان از روستا به شهر بوده، در روستای گردشگری چنشت واقع در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی بررسی شده است.
مراودههای بین فرهنگهای برخواسته از جوامع شهری و روستایی اغلب در قالب جوامع میهمان و میزبان در جریان سفر و گردشگری اثرات اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی را خلق میکند که درک و شناخت آنها در مدیریت و کنترل پیامدهای منفی اجتماعی- فرهنگی مؤثر خواهد بود؛ بویژه در استانهای کمتر توسعهیافته مانند خراسان جنوبی با مدیریت هر چه بهتر اثرات و تدوین برنامههای دقیق توسعه گردشگری روستایی میتوان وضعیت رفاهی رو به رشدی برای معیشت پایدار روستاییان ایجاد کرد تا اهدافی مانند کارآفرینی، اشتغالزایی، رشد اقتصاد محلی و جلوگیری از مهاجرت بیرویه جوانان روستایی تحقق پذیرد و زمینه توسعه پایدار روستایی نیز فراهم گردد.
لذا این تحقیق در پی پاسخگویی به سؤالات زیر است: - عوامل فرهنگی محیط روستا چه تأثیری بر حضور یا جذب گردشگران دارد؟ - حضور گردشگران در محیط روستا و مشاهده رفتار و آداب آنان چه تأثیری بر ایجاد تمایل به شهرنشینی دارد؟ تاکنون مطالعات متعددی در رابطه با گردشگری، بویژه گردشگری روسـتایی و ابعـاد مختلـف آن در کشور صورت گرفته است که از رویکردهای مختلف مانند توسعه پایدار، رویکرد اقتصادی، رویکرد زیستمحیطی، رویکرد اجتماعی و ...
به بررسی و تحلیل گردشگری روستایی پرداختهاند؛ اما در این بین، تعاملات میان فرهنگی بین جوامع میزبان و میهمان کمتر مورد توجه محققان بوده است.