چکیده:
در عصر حاضر ابزار موثری که بتواند پاسخگویی سازمانهای دولتی را جهت بهبود عملکرد مستندسازی نتایج اقدامات سالانه و دفاع از بودجه قابل تخصیص در ارتباط با سه رویکرد نتیجه گرایی، مشتری مداری و بازار محوری زیاد نماید، بودجهریزی عملیاتی است. لذا بودجه عملیاتی ابزار موثری است که بین منابع مصرفی و نتایج برنامهها در سازمانها ارتباط منطقی برقرار میسازد. نظام بودجهریزی مناسب موجب طرح ریزیهای ادواری، بهبود هم آهنگی و ارتباط میگردد و چارچوبی مناسب برای کنترل، اندازهگیری و ارزیابی عملکرد کارکنان فراهم میآورد و فعالیتهای واحدها را در جهت اهداف سازمان هدایت میکند. همچنین نظام بودجه ریزی عملیاتی به دنبال ایجاد پیوند میان شاخصهای عملکرد و تخصیص منابع است. اگر چه چنین پیوندهایی اغلب ضعیف هستند، ولی میتواند سیاستگذاری بودجه ای را تسهیل و نظارت قانونگذاران بر نتایج و دستاوردهای مرتبط با مخارج عمومی را افزایش دهد. همچنین با تجهیز نمودن تصمیم گیران به اطلاعات بهتر درباره نتایج هر برنامه و کل برنامههای دولت که برای نیل به اهداف مشخصی به کار میروند، توانایی آنها را در ارزیابی درخواستهای مختلف بودجه ای دستگاههای اجرایی، افزایش دهد و به افزایش پاسخگویی عمومی، مدیریت برای عملکرد بهتر و بهبود نحوه تخصیص منابع منجر شود. به طور کلی از الزامات این نظام وجود شاخصهای شفاف عملکردی، نظامهای ارزیابی عملکرد، نظام انگیزشی و پاسخگویی و توسعه سیستمهای اطلاعات مدیریتی میباشد. همچنین با نگاهی به تجارب دو دهه اخیر اغلب کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی و در حال توسعه در اعمال اصلاحات بودجه، میتوان دریافت که در مسیر حرکت به سوی بودجهریزی عملیاتی، شاخصهای عملکردی که نقش کلیدی را ایفا مینمایند کمتر در کانون توجه قرار گرفته است. بدین منظور در این پژوهش ابتدا بودجه و سیر تکوین آن مورد بررسی قرار میگیرد سپس بودجه ریزی و روشهای آن تحلیل شده و در انتها نیز به بررسی مفهوم بودجهریزی عملیاتی پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
روشهای بودجه ریزی و بودجه ریزی عملیاتی در سازمانهای دولتی رامین طباطبایی میرحسینی1، امین روح الامینی نژاد2، احد علوی3 1استادیار عضو هیات دانشکده عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان 2دانشجوی کارشناسی ارشد عمران – مدیریت ساخت موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی بعثت کرمان 3دانشجوی کارشناسی ارشد عمران – مدیریت ساخت موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی بعثت کرمان چکیده در عصر حاضر ابزار مؤثري كه بتواند پاسخگويي سازمانهاي دولتي را جهت بهبود عملكرد مستندسازي نتايج اقدامات سالانه و دفاع از بودجه قابل تخصيص در ارتباط با سه رويكرد نتيجه گرايي، مشتري مداري و بازار محوري زياد نمايد، بودجهريزي عملياتي است.
همچنين با تجهيز نمودن تصمیم گیران به اطلاعات بهتر درباره نتايج هر برنامه و كل برنامههای دولت كه برای نيل به اهداف مشخصي به كار ميروند، توانايي آنها را در ارزيابي درخواستهاي مختلف بودجه اي دستگاههاي اجرايي، افزايش دهد و به افزايش پاسخگويي عمومي، مديريت براي عملكرد بهتر و بهبود نحوه تخصيص منابع منجر شود.
چهارمين تعريف مربوط است به قانون محاسبات عمومي كشور 1/6/1366 مجلس شوراي اسلامي، در اين قانون، بودجه كل كشور چنين تعريف شده است: «بودجه كل كشور برنامه مالي دولت است كه براي يك سال مالي تهيه و حاوي پيشبيني درآمدها و ساير منابع تأمين اعتبار و برآورد هزينهها براي انجام عملياتي كه منجر به نيل سياستها و به هدفهاي قانوني مي شود»[8].