چکیده:
سخن کاوی یا تحلیل گفتمان نوعی مطالعه میان رشته ای است که به تجزیه و تحلیل کلام می پردازد. در این مقاله شعر «پیغام ماهی ها» ی سپهری با این شیوه بررسی شده است تا نشان داده شود تحلیل گفتمان می تواند منجر به خوانش عمیق آثار ادبی شود. برای رسیدن به این هدف با بررسی دقیق بسامدی واژگان و رسم جدول هایی به توصیف و تفسیر ساخت متنی، اندیشگانی و بینافردی این شعر پرداخته شده است. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که این شعر دارای فضایی پویا و متحرک است و ساختار روایی آن از مهم ترین عوامل انسجام آن به شمار می رود. واژگان به کار رفته نیز گویای علاقه شاعر به طبیعت است. فرایندهای فعلی شعر نیز که فاقد مشارکت انسانی اند، نشانی از تنهایی شاعر است و ساخت وجهی شعر سپهری، از اعتقاد عمیق او به سخنانش و قطعیت کلام او حکایت می کند این گونه سخن گفتن بر میزان اثرگذاری کلام می افزاید.
Discourse Analysis، is an interdisciplinary study analyzing speech. Using such method، this paper is intended to study the poem Peygham-e Mahiha (The Message of the Fishes) aimed at showing the fact that analysis of speech can lead to understanding the literary works profoundly. To achieve such an aim، we have described and interpreted the text، its objective، and its intrapersonal structure by studying the exact word frequency in details، based on which tables have been drawn. The results reveal that this poem enjoys a dynamic and changing atmosphere and its narrative structure is regarded as its main elements for coherence. The words employed، also reveal that the poet had a strong tendency toward nature. The processes of the poem lack human partnership، and thus symbols of the poem’s loneliness and Sepehri’s decisiveness reflects his strong belief in his speech and strength of his speech. Such a speech influences the degree of speech effectiveness.
خلاصه ماشینی:
فرایندهای فعلی شعر نیز که فاقد مشارکت انسانیاند، نشانی از تنهایی شاعر است و ساخت وجهی شعر سپهری، از اعتقاد عمیق او به سخنانش و قطعیت کلام او حکایت میکند این گونه سخن گفتن بر میزان اثرگذاری کلام میافزاید.
در این مقاله ابتدا به تعریف تحلیل گفتمان و ویژگیهای آن در متون ادبی پرداخته شده، سپس دانش زمینهای که شناختی مختصر از سپهری و سبک شعری اوست آمده است تا راهگشایی برای خوانش عمیقتر و سنجیدهتر شعر او باشد و آنگاه به توصیف و تفسیر ساخت متنی، اندیشگانی و بینافردی شعر «پیغام ماهیها» پرداخته شده است.
در این شعر نیز در آغاز با این هنجارگریزی روبروییم، «رفته بودم» و «ببینم» که جایگاه آنها معمولا در پایان جمله است و در جایگاه «خبر» قرار میگیرند، در جایگاه «مبتدا» قرار گرفتهاند و در حکم «اطلاع نو» به مخاطب عرضه میشوند و این شروع مناسبی است برای شعری که در آن سخن از «رفتن» است و «دیدن»، اما شاعر چندان از این نوع هنجارگریزی بهره نمیگیرد، در بندهای بعدی شاعر ساخت جـمله را چنـدان بر هم نمیزند و به ساخت معمول زبان محاوره نزدیک میشود، تنها در سطر 9، 15، 17 همچون دو سطر اول هنجارگریزی را مشاهده میکنیم که در این موارد نیز شاعر با ساخت غیرمعمول متن به برجسته کردن عنصر زبانی مورد نظر خود میپردازد.
حضور ضمیر دوم شخص «تو» در مصرع شانزدهم در نظر اول نشان دهندۀ نوعی مکالمه در شعر است اما این «تو» نیز خود شاعر است پس مکالمهای صورت نمیگیرد.