چکیده:
چکیده اسناد تحول بنیادین آموزش و پرورش تنها از سه «مدل مشاورهای» تحصیلی، شغلی یا سازشی سخن به میان آوردهاند، اما نسبت به«مدل راهنمایی» بومی یا غیر بومی ساکتند. سه مدل یادشده نمیتوانند همه اهداف اسناد فوق را محقق سازند و نیاز به مدلهایی متناسب با اهداف اسناد تحول احساس میشود. به علاوه «راهنمایی»، که جنبه پیشگیری نیز دارد، نیازمند مدل قابل اجرا، ساختار و تشکیلات مناسب و شرح وظیفه برای همه عوامل انسانی مدرسه است. در همین راستا مقاله علمی-پژوهشی حاضر از تحقیق «تحلیل محتوای راهنمایی در قرآن مجید» و «تحلیل محتوای کیفی (مضمونی) اسناد سهگانه» استخراج شده و پاسخی است به «مدلهای راهنمایی مورد نیاز تحول بنیادین آموزش و پرورش»؛ در این مقاله با کمک شش مدل ابداعی به نقد تحلیلی- انتقادی ده مدل سنتی و معاصر میپردازیم و وجه اشتراک و افتراق آنها را مشخص خواهیم کرد. سه مدل از ده مدل رایج صرفأ در تخصص مشاور مدرسه هستند؛ مابقی با شش مدل ابداعی ما شامل «علم، ایمان و عمل شایسته»، «بینش و بصیرت»، «راهیابی به حقایق نهان»، «راهگشایی»، «داوری» و «راهنمایی معنوی» با اختلافاتی همپوشانی دارند. شش مدل پیشنهادی، ساختاری بوده و وظیفه راهنمایی را برعهده همه عوامل انسانی مدرسه از جمله دانشآموزان میگذارند، تا آموزش و پرورشی خلاق، پویا و شادکام را رهبری کنند و دانشآموزان از حضور در مدرسه لذت برده و به حداکثر توان بالقوه خود برسند. کلیدواژه: مدل، راهنمایی و مشاوره، قرآن کریم، سند تحول
Abstract Documents which are set for the fundamental transformation of the education system in Iran discuss only three counseling models, including educational, vocational and agreement types; and they neglect guidance models generally, let alone indigenous ones, in particular. Applying three proposed models do not lead into achieving all the objectives of the documents and there is a serious need to models appropriate for reaching all the documents goals and perspectives. Furthermore, while only guidance makes prevention possible, it needs executive models, proper structure and organization and duty description for all the school personnel. This article is a response to required guidance models for the fundamental transformation of the education system, and is the result of two previous researches done under the title of “guidance content analysis in Quran” and “qualitative theme analysis of triple documents”. Through six innovative models which are introduced here, ten previous common models are criticized and their differences and commonalities are revealed. Three of the ten are among consultant models which should be applied only by the consultant of the school; the rest overlap six innovative models, encompassing "Knowledge, Faith and Good Practice", "Insight", "Access to the Hidden Truth", "Justification", "Judgment" and "Spiritual Guidance", altogether, in spite of some differences. By the six proposed models, students might enjoy school attendance and reach their full potential. Keywords: Model, Guidance, Quran, Basics of the Documents for Transformation in Education System
خلاصه ماشینی:
همچنین در اسناد تحول بنیادین ، مفاهیم و اصطلاحات فرهنگ خودی همچون «حیات طیبه »، «نظام معیار اسلامی» و «تنوع هویت ویژه » را میتوان ملاحظه کرد (مبانی نظری،١٣٩٠)؛ اما تحقیقات پراکنده و مدل های محدود از سویی و سرفصل هایی کلی از مبانی نظری سند تحول از سوی دیگر، نظام تعلیم و تربیت کشور را از داشتن مدل و الگوی نظام راهنمایی و مشاوره مدرسه بینیاز نمیسازد؛ بنابراین سزاوار است که از قرآن کریم سؤال کرده و آن را به نطق درآوریم : «ذلک القرآن فاستنطقوه » (فیض الاسلام ، ١٣٧٦)؛ و سؤال اساسی ما از این کتاب هدایت چنین است : «مدل های راهنمایی موردنیاز تحول بنیادین آموزش وپرورش در قرآن کریم کدم اند؟» روش تحقیق بخش اول این مقاله به توصیف و تبیین مدل های راهنمایی در عالم نظر و در محیط اجرا میپردازد و پس ازآن از تحقیق «تحلیل محتوای راهنمایی در قرآن کریم » (تمسکی، ١٣٩٧) و شش تعبیر مختلف از واژه هدایت در جایجای این کتاب هدایت و «تحلیل محتوای کیفی (مضمونی) اسناد سه گانه » مدد گرفته و شش مدل موردنیاز در تحول بنیادین آموزش وپرورش را استنباط و عرضه خواهد کرد.
یافته های تحقیق با تحلیل محتوای راهنمایی در قرآن کریم و «تحلیل محتوای کیفی (مضمونی) اسناد سه گانه » میتوان به شش مدل به شرح زیر دست یافت که پاسخ گوی شش نیاز اسناد سه گانه و دانش آموزان این عصر است : نیاز به علم ، ایمان و عمل شایسته (دورماندن از نادانی، کار ناشایست و بیتفاوتی در عرصه فردی و اجتماعی)، نیاز به بینش و بصیرت و پرهیز از غفلت ، نیاز به تعقل (پیبردن به حقایق نهان از طریق مشاهده پدیده های آشکار)، نیاز به یافتن راه حل مشکلات و مسائل زندگی، نیاز به داوری و انتخاب بین دو خیر یا دو شر، نیاز به راهنمایی معنوی.