چکیده:
مسئله پژوهش: پالایش یا فیلترینگ فضای مجازی، علارغم آنکه به عنوان یک اقدام سلبی سالمسازی فضای مجازی تلقی میشود، اما همواره امری چالش برانگیز بوده و تبعات جدی اجتماعی خویش را داشته است. این در حالی است که این اقدام، همواره در دستور کار جمهوری اسلامی ایران بوده است. سؤال این پژوهش آنست که اقدام حاکمیتی فیلترینگ، از چه مسائل و مشکلاتی رنج میبرد و این مسائل و مشکلات چگونه صورتبندی میشود. روش پژوهش: روش جمع آوری این مقاله «مصاحبه نیمهساخت یافته با خبرگان» و روش تحلیل آن «نظریهپردازی دادهبنیاد» است. تلاش شده است که با بهرهگیری از طرح نظاممند و طی سه مرحلة کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل پارادایمی مسائل شیوة پالایش فضای مجازی در ایران ترسیم شود. یافتههای پژوهش: از منظر این مقاله، مشکل محوری و هستهای شیوة پالایش در ایران، «متمرکز بودن و حاکمیتی بودن آن» است. این پالایش متمرکز حاکمیتی، از مشکلاتی همچون: یکسانانگاری کاربران، پراشتباه بودن، تخلف از قانون، سلیقهگرایی پایشگر، حداکثری بودن، امکان دور خوردن رنج میبرد. اهم علل به وجود آورندة چنین پالایشی، تهدیدانگاری فضای مجازی، یکهتازی پالایش در سالمسازی و سیاستزدگی حاکم بر آن است. به نظر میرسد ضعف سواد فضای مجازی کاربران و همچنین عدم اقناع آنها نسبت به فیلترینگ از شرایط مداخله گر مهم بر این نوع پالایش است. همچنین باز بودن معماری فضای مجازی و آلوده بودن فضای فرهنگی واقعی از زمینههای حاکم بر آن است. طبیعتاً چنین پالایشی تبعات جدی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ... دارد که در مقاله تبیین شده است.
Research problem: Cyberspace filtering, despite being regarded as a civic improvement activity, has always been challenging and has had serious social consequences. Meanwhile, this action has always been on the agenda of the Islamic Republic of Iran. The question of this research is that the sovereignty of filtering, what issues and problems are suffering, and how these problems are shaped? Methodology: The method of collecting this article is "Semi-structured interview with experts" and its method is "grounded theory". It has been attempted to draw up a paradigmatic model of the issues of the cyberspace filtering method in Iran, using a systematic scheme and three stages of open, axial and selective coding. Findings: From the perspective of this paper, the central and core problem of the filtering method in Iran is "centrality and governance of filtering". This focused centralized filtering suffers from problems such as: users being equally divided, abusive, law abusive, watchful tact, maximum, being able to escape. The major causes of such a disaster are the view of threating to cyberspace, dominance of filtering in immunization and Politicization in cyberspace. It seems that the weakness of the users' cyber education and their lack of persuasion over filtering is an important interventionist condition for this kind of filtering. Also, the open architecture of cyberspace and infecting real cultural space are the main contexts of it. Naturally, such a remedy has serious cultural, political, economic and other consequences, as explained in the paper.
خلاصه ماشینی:
در جهت تحقق این هدف ، ابتدا ذیل سرعنوان «مفهـوم شناسـی»، دو اصـطلاح «صـورت بندی مسائل » و «پالایش فضای مجازی» تعریف شـده ؛ سـپس ، بـا عنـوان «روش پـژوهش »، روش جمع آوری و تحلیل داده ها تبیین گشته ؛ در نهایت نیـز بـا سرفصـل «تحلیـل داده هـا»، مدل پارادایمی مسائل شیوة پالایش فضای مجازی ترسیم شده است .
بر این ، اساس میتوان اولین مدل فرعی را به شکل ذیل ارائه کرد: یکسان انگاری ارتباط گیران پالایش پر پالایش اشتباه حداکثری مقولۀ اصلی(پدیده ): پالایش متمرکز ضعف در سلیقه گرایی حاکمیتی پایش محتوا پایشگر تخلف از امکان دور قانون زدن پالایش شکل ١-مدل فرعی پدیده حال سؤال اساسی آنست که منظور از پالایش متمرکز حـاکمیتی بـه عنـوان اصـلیتـرین مسئلۀ تنظیم مقررات شیوة پالایش فضای مجازی در ایران چیست ؟ در پاسخ میتـوان گفـت مطالعات و مصاحبه ها نشان میدهد کـه سـایۀ سـنگین حاکمیـت بـر روی اجـرای پـالایش سنگینی میکند.
سؤال مهم آنست که چـه مقولـه هـایی سـبب بـه وجـود آمـدن «پالایش متمرکز حاکمیتی» با تمام ویژگیهایش شده است ؟ در پاسـخ بـه ایـن سـؤال ، مـدل شرایط علی ارائه میشود: یکه تازی پالایش در سالم سازی قانون ضعیف ابهام در نظریۀ پالایش سیاستی پالایش شرایط علی تهدیدانگاری سیاست زدگی نسبت به فضای در پالایش مجازی شکل ٢-مدل فرعی شرایط علی در تبیین رابطۀ این ٥ مقوله با «پالایش متمرکز حاکمیتی» میتوان گفت که : ـ منظور از یکه تازی پالایش در سالم سازی آنست که تجربۀ ٢٥ سـالۀ ایـران در عرصـۀ فضای مجازی نشان میدهد که مهم ترین ، گسترده ترین و مداوم تـرین اقـدامی کـه تـا الان برای سالم سازی فضای مجازی انجام شده ، پالایش آن بوده اسـت .