چکیده:
سیاستها و برنامههای پیشگیری از جرم در فضاهای عمومی شهری به منظور جلوگیری از وقوع جرم یا کاهش میزان جرم در جهت ارتقای امنیت عمومی اجتماعی شهروندان به اجرا گذاشته میشوند. در فرایند پیشگیری از جرم ممکن است متغیرها یا پدیدههایی بروز کند که ناخواسته و ناهماهنگ و در مواردی در تضاد با اهداف مورد انتظار سیاست یا برنامه باشد با توجه به این امر، صاحب نظران حوزة پیشگیری در تعریف برنامه یا سیاست پیشگیری بر پیامدها و دست آوردهای آن تاکید دارند نه بر اهداف آن. روش جمع آوری و تحلیل دادهها در این مقاله کیفی و مبتنی بر نظریة زمینهای و انجام مصاحبههای عمیق با کارشناسان اجتماعی و مردم در فضاهای عمومی شهری است. بر اساس یافتههای این مقاله مهمترین مسئلة برنامههای انتظامی و پلیسی در مبارزه با پدیدة اراذل و اوباش و پیشگیری از آن ضربتی و موقتی بودن طرحهای پلیسی است و مهمترین پیامدهای آن نیز هویت یابی، سازمان یافتگی و ایجاد زمینه برای شکلگیری جرائم در سطح گسترده تر و آسیب رسان تر است. بعد از بررسیهای به عمل امده مشخص شد در هیچ یک از قوانین ایران اراذل و اوباش بودن جرم انگاری نشده از این رو این اصطلاح یک اصطلاح پلیسی است. همچنین در جرم شناسی نیز اراذل و اوباش بودن مفهوم محصلی ندارد. در این طرح هیچ گونه تعریف و ملاک جرم شناسانهای برای شناخت اراذل و اوباش و تعریف ان ارایه نشده است
خلاصه ماشینی:
در جــرائم مشــهود قانون گـذار اختيـارات ويـژه اي بـراي پلـيس پـيش بينـي کـرده اسـت کـه پلـيس بايـد متناسـب بـا اختيــارات خــود از آن هــا در جهــت منــافع و رضــايت مــردم ، بيشــترين اســتفاده را بکنــد؛ چراکــه رفتارهاي اين گـروه خشـن ، از هتـک حرمـت و نـواميس مـردم ، عربـده کشـي ، قمـه کشـي ، ايجـاد فضاي ناامن در سطح شهر و خيابـان ، دزدي، شـرب خمـر علنـي تـا حملـه بـه مـردم را کـه باعـث تهيـيج رفتارهــاي نابهنجـار مــي شـود، شــامل مــي شـود؛ حتــي گـاهي حرکــات فـردي آن هــا بــا برنامه ريزي ، بـه قـداره کشـي محلـه بـه محلـه تبـديل شـده و آبـرو و نـاموس و حميـت مـردم را تحت الشعاع حملات هولنـاک خـود قـرار مـي دهـد.
امـروزه بـه دنبـال نقـض گسـتردة امنيـت و آرامـش روانـي شـهروندان در پـي گسـترش مقولـه ارتکـاب جـرم ، اهـداف سياست جنايي از مجـرم مـداري بـه سـمت جـرم محـوري تغييـر مسـير داده و تضـمين امنيـت به دغدغه اصلي سياسـت جنـايي بـدل شـده اسـت ؛ بـه گونـه اي کـه اصـول کلـي مربـوط بـه ١٧ جــرم انگــاري ، مســئوليت کيفــري و اِعمــال و تحميــل کيفرهــا دســتخوش نــوعي تفســير و قرائــت افتراقــي شــده اســت ؛ لــذا سياســت جنــايي امنيــت گــرا بــا فــرض دشــمن دانســتن بزهکــاران ، بــه تشــکيل نــوعي حقــوق کيفــري دشــمن مــدار همــت گمــارده اســت ؛ حتــي از رهگــذر جهــانيشــدن جــرائم و نقــض فــاحش امنيــت ملــي و بــين المللــي، سياســت جنــايي جهاني به دنبـال تضـمين امنيـت حـداکثري اسـت ؛ لـيکن ايـن مقولـه بـه طـور هـم زمـان بـا معضــلات و چــالش هــاي فــراوان حقــوق بشــري روبــرو شــده کــه دســتاوردهاي رويکــرد امنيت گرا را تحـت الشـعاع قـرار داده اسـت .