چکیده:
کاهش فعالیت بدنی و عوارض ناشی از آن، ازجمله مسائلی است که در سالهای اخیر متخصصان حوزه سلامت را به خود مشغول کرده است. یکی از جنبههای موردتوجه در این موضوع، بررسی راهکارهای ارتقاء فعالیتهای سلامتمحور در کمترین زمان و با حداقل هزینه ممکن، حین زندگی روزمره است. «پیاده راههای سلامتمحور» مسیرهای جذاب شهری هستند که ضمن برقراری یک «اتصال فعال» میان مقاصد روزانه شهری، امکان فعالیت بدنی ورزش را بهطور رایگان در فضاهای باز و عمومی برای مردم فراهم میآورند. توسعه اینگونه فضاها، علاوه بر جنبه «کارکردی» و «زیستمحیطی» آن، به ارتقاء سلامت عمومی ساکنان شهر، کمک قابلتوجهی میکند.هدف از این مقاله، بررسی تأثیر مؤلفههای کیفیت محیطی بر استقبال مردم از پیاده راههای سلامتمحور شهری است. این مقاله، به لحاظ هدف، کاربردی بوده، رویکرد آن، تحلیلی – تفسیری است و از راهبرد کمّی و ابزار «پرسشنامه» بهمنظور جمعآوری دادهها و از آزمون «رگرسیون خطی» بهمنظور تحلیل آنها استفاده نموده است. به این منظور ضمن انتخاب «پیاده راه سلامت شیراز» بهعنوان نمونه موردی، پس از مرور ادبیات، شاخصهای محیطی مؤثر بر ارتقاء کیفی پیاده راههای سلامتمحور شهری استخراج گردیده و در چهار دسته؛ عملکردی، زیستمحیطی، کالبدی- زیبا شناسانه و اجتماعی دستهبندیشدهاند. سپس به کمک تدوین پرسشنامهای در 21 گویه، تأثیر شاخصهای محیطی موردنظر بهعنوان متغیرهای مستقل بر استقبال از این دسته فضاها توسط 380 نفر از استفادهکنندگان از پیاده راه موردنظر، ارزیابی گردید.. نتایج حاصل از تحلیل دادهها به کمک آزمون رگرسیون خطی چندگانه، نشان میدهد «ایمنی»، «همهشمولی» و «کیفیتهای بصری» بیشترین تأثیر را بر استقبال شهروندان از پیاده راههای سلامتمحور شهری داراست.
In recent years, the low level of physical activity and its complications become to a challenge that are considered by health professionals. One of the aspects that is considered in this regard is to explore ways to promote health-oriented activities in the least time and at the least possible cost, during daily life. Health-oriented walkways are urban attractive pathways that, while creating an "active connection" between urban daily destinations, also provide free physical activity and exercise in public and open spaces for people. The development of such spaces, in addition to its "functional" and "environmental" aspects, contributes significantly to improve the general health of city inhabitants. The purpose of this article is to investigate the impact of environmental quality components on people's acceptance of urban health-oriented walkways. This paper is an applied research and its approach is analytical-interpretive. In order to collect and analysis data; quantitative strategy, questionnaire and linear regression test were used. For this purpose, "Shiraz Health walkway" has been selected as a case study, after reviewing the literature, environmental indicators affecting the quality improvement of urban health-oriented walkways have been extracted and classified into four functional, environmental, physical-aesthetic and social categories. Then, by codifying a questionnaire in 21 items, the effect of environmental indicators as independent variables on the acceptance of these types of spaces was evaluated by 380 users of the intended walkway. The Results of data analysis by multiple linear regression test, show that "safety," " inclusiveness," and "visual qualities" have the most impact on citizens' acceptance of urban-oriented walkways. Paying attention to these indicators in strategic planning priority to improve the quality of these spaces can have an impact on promoting community health by increasing physical activity.
خلاصه ماشینی:
تحقيقات بسياري نشان دهنده تأثير فرم کالبدي محيط بر ميزان پيـاده روي اشخاص است در چنين تحقيقاتي، به روش هاي مختلف تحقيق (ذهني و عيني) اقدام به استخراج معيارهاي کالبدي مؤثر بر ميزان پياده روي شده اسـت ( Krizek et ;٢٠٠٢,Handy et al,١٩٩٧,Sallis et al ;٢٠٠٢,Humpel et al 1 .
مهم ترين پرسش هاي پژوهش حاضـر ايـن اسـت کـه ؛ ١- شاخص هاي محيطي مؤثر بر استقبال مردم از پياده راه هاي سلامت محور شهري کدام است ؟ ٢- ميزان تأثير هـر يـک از شاخص ها بر استقبال مردم از اين دسته فضاها به چه ميزان است ؟ در اين راسـتا ضـمن مطالعـه ادبيـات نظـري در بـاب شاخص هاي محيطي مؤثر برافزايش فعاليت بدني و جمع بندي آن در قالب چارچوب نظري پـژوهش ، بـه مطالعـه ميـداني «پياده راه سلامت شيراز» و انجام پيمايش کمي در آن به منظور اولويت بندي و بررسي ميزان تأثير شاخص هاي محيطـي بر استقبال مردم از فضا پرداخته ميشود.
دستورالعمل انتاريو تعريف اين دسته فضاها را به ايـن صـورت ارائـه ميدهد: «پياده راه هاي سلامت محور، پياده راه هايي هستند که از نقاط طبيعي حومه شهر تـا نقـاط توسـعه يافته در مرکـز شهر، مسيري را باهدف حمل ونقل پياده محور مبتني بر فعاليت بدني، تفريح ، جابه جايي و تقويت ابعاد زيبا شناسانه منظـر شهري فراهم مينمايند و به تبع آن منافع محيطي و اقتصادي را بـراي شـهر بـه دنبـال دارنـد» ( ,Grimwade et al ٢٠٠٩:٣).