چکیده:
در تحقیق حاضر میزان علاقمندی و کاربرد اشعار آیینی در مراسم و سنن مختلف بررسی شده است ، داده های لازم جهت در تحقیق حاضر، میزان علاقهمندی و کاربرد اشعار آیینی در مراسم و سنن مختلف بررسی شده است. دادههای لازم برای آزمون فرضیههای تحقیق از طریق یک پرسشنامۀ محققساخته گردآوری شده است. پرسشنامۀ طراحیشده حاوی 26 پرسش بود که میزان علاقهمندی و کاربرد اشعار سیستانی در آیینهای مختلف را پرسش کرده است. بهمنظور بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق تمام افراد بالای 20 سال ساکن شهرستان زابل و روستاهای تابعه است و حجم نمونۀ آماری بر اساس جدول مورگان 384 نفر در نظر گرفته شده است. گفتنی است که نمونهگیری بهصورت کاملاً تصادفی و ساده صورت گرفت. آمار توصیفی برای بررسی توزیع فراوانی متغیرهای جمعیتشناختی و آمار استنباطی برای آزمون فرضیههای تحقیق استفاده شد. برای تحلیل فرضیهها از آزمون کای 2 اسکوئر استفاده شد و تمام محاسبات و تحلیلهای آماری از سوی نرمافزار اس.پی.اس.اس انجام شد. تحلیلها نشان داد که مردم به اشعار آیینی علاقهمند هستند؛ ولی همچون گذشته اشعار آیینی را در مراسم و سنن مختلف بهکار نمیبرند.
This study aims to analyze the attitude and use of ritual poems in different rituals. The instrument to collect the related data was a research-made questionnaire. It consisted of 26 items on the attitude and use of Sistani poems in different rituals. To test the reliability of the questionnaire, the Cronbach alpha was administered. the population was all individuals above 20 in Zabol city and its surrounding villages. The research sample, though, was 384 individuals based on Morgan's sampling table. This was done through random sampling. To test the hypothesis, the Chi-square was employed in SPSS software. The findings indicate that the participants have a positive attitude to ritual poems, but do not use them in their rituals as before.
خلاصه ماشینی:
به طورکلي ادبيات عاميانه به مجموع ترانه ها، قصه ها، اساطير و ضرب المثل هاي رايج در ميان يک قوم گفته ميشود که به طور شفاهي از نسلي به نسل ديگري منتقل ميشود و موضوعات آن برگرفته از فرهنگ قومي است ، ادبيات عاميانه در ميان جوامعي که بيشتر مردم آن قادر به خواندن و نوشتن نيستند، رواج دارد (معين الديني، ١٣٧٠: ٣١).
بنابراين ، ميتوان مراسم آييني را نوع خاصي از رفتار و اعمال منظم دانست که از آموزه هاي ديني و ماورائي سرچشمه گرفته اند و براي بيان احساسات ديني، مذهبي و فرهنگي به کارگرفته ميشود و به دليل قدمت زيادي که دارند در بيشتر موارد با سنت و تاريخ مردمان يک منطقه پيوند خورده اند، به گونه اي که جزئي از فرهنگ انکارناپذير مردم شده اند (روح الاميني، ١٣٧٦).
روش گردآوري اطلاعات بر اساس مصاحبه با افراد صاحب نظر و مطلع در زمينۀ اشعار آييني و بومي ـ محلي و تکميل پرسش نامه بين افراد از گروه هاي مختلف براي جمع آوري اشعار آييني بوده است .
در گويش سيستاني براي آيين هاي مختلفي که در اين ناحيۀ جغرافيايي مرسوم است ، اشعار آييني غني وجود دارد که در مواردي با نواختن موسيقي محلي خوانده ميشود؛ ولي امروزه با توجه به بدعت گزاريهاي مختلف در برگزاري اين آيين ها، کاربرد اين اشعار نسبت به دهه هاي گذشته کم رنگ تر شده است و مردم پايبندي خود را نسبت به استفاده از اين اشعار رفته رفته از دست ميدهند و اگر اين روند ادامه دار باشد، انتظار ميرود کودکان در دهه هاي آينده با اين فرهنگ غني و اشعار سرشار از محتوي بيگانه باشند، لذا ميطلبد تا دليل عدم پايبندي مردم نسبت به اين امر ريشه يابي شود.