چکیده:
آنچه که مسلم است نور در نحوه ادراک انسان از محیط نقش بسزایی ایفا می نماید. شدت، ضعف، نوع و جایگاه استفاده از آن نیز سبب بوجود آمدن رفتارهای گوناگونی در انسان می شود چراکه درک انسان از محیط توسط حس بینایی، از طریق برخورد نور به اجسام و بازتاب آن به چشم و مغز حاصل می شود. تاثیر نور در معماری ایران نیز غیرقاب لانکار است. از گذشته تاکنون معماران ایرانی با استفاده از ویژگی های کیفی و کمی نور در فضا توانسته اند هویت های مختلفی به معماری در مقیاس کوچک و شهرسازی در مقیاس بزر گتر ببخشند. یکی از این عناصر که در هر دو قیاس عمل می کند بازار می باشند. این فضاها به خاطر ساختار خطی و گاه متمرکزی که داشتند با چالش نورپردازی مواجه بودند که علاوه بر روشن بودن، یکنواختی و کسالت نیز ایجاد ننمایند. حال در این پژوهش به بررسی جایگاه و تاثیرات روانشناختی نور در معماری بازارهای ایران با بررسی نمونه موردی بازار گنجعلیخان کرمان پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
حال در این پژوهش به بررسی جایگاه و تأثیرات روانشناختی نور در معماری بازارهای ایران با بررسی نمونه موردی بازار گنجعلیخان کرمان پرداخته میشود.
این پژوهش در پی آنست که با تکیه بر ماهیت نور و نقش کیفی و کمی آن در فضا به بررسی این عوامل در بازارهای ایران با تأکید بر روی بازار گنجعلیخان کرمان پرداخته شود.
[15] 3-3- انواع درجهبندی روشنایی در معماری: 3-3-1- نور: اساساً فرم نور در معماری به سه فرم مورد استفاده قرار میگیرد؛ متمرکز، خطی و گسترده و این فرمها در فضاهای متفاوت رنگها و حجمهای متفاوت میتواند ویژگیهای متفاوتی به فضا ببخشد بهطور مثال استفاده از برخی نورها در سقف بهصورت متمرکز و پراکنده آسمان شب را تداعی میکند و برخی دیگر از انواع آنها که در آکس و مسیر حرکتی تاریکی قرار گرفتهاند تداعیگر حرکت انسان در غار است و از منظری دیگر نوعی حالت از قبض را به وسیله انشراع ایجاد میکند و نمونهای دیگر از ایجاد حس معنویت در فضای معماری ایرانی را میتوان در حلقه نور پنجرههای دور گنبد مشاهده شود.
(اعرابی، جعفر، آفرینش فرم) در فضاهای معماری ایرانی به دقت از سلسلهمراتب نور در تاریکی درجهت حرکت و هدایت از فضایی به فضای دیگر استفاده شده است در این سلسلهمراتب شدت نور و تاریکی در فضاهاست که میزان اهمیت و ماهیت آنها را مشخص میکند.
(لادن دانایی،1392) نمونهای از این کنتراست را میتوان در بازار گنجعلیخان کرمان مشاهده نمود که با استفاده از تکنیک نور و سایه ایجاد بافت نموده است.