چکیده:
در شرایطی که ثبت مرگ فاقد پوشش کافی باشد، با استفاده از روشهای غیرمستقیم سطح مرگومیر برآورد میشود. روشهای غیرمستقیم قادر به برآورد الگوی سنی مرگ نیستند و از اینرو نمیتوانند نیاز حوزههای مطالعاتی را برآورده کنند. در چنین شرایطی استفاده از مدلهای مرگومیر از طریق انطباق سطح برآورد شده با الگوی سنی مرگومیر، ضروری است. با اینحال هر یک از مدلها بر اساس دادههای تجربی متفاوتی ساخته شده و در مناطق جغرافیایی مختلف سطح انطباق متفاوتی دارند. پرسش مقاله این است که کدام یک از مدلهای مرگومیر، انطباق بیشتری با الگوی سنی فوت در ایران دارند؟ با استفاده از دادههای ثبت جاری فوت و جمعیت سرشماری سال 1390 میزان مرگ بر حسب سن و جنس محاسبه شده و سپس با استفاده از لوجیت براس انطباق جداول مدل با الگوی سنی مرگ در ایران بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که تغییرات الگوها و علل مرگومیر، به ویژه تغییرات زمانبندی مرگ ناشی از علل مختلف خصوصاَ مرگ زودرس ناشی از سوانح، باعث شده تا الگوی سنی مرگومیر ایران متفاوت از مدلها باشد. اگرچه الگوی سنی مرگومیر ایران به صورت ظاهری منطبق با مدل شمال از جداول عمر کول- دمنی است، اما این انطباق به هیچ وجه به معنی تشابه این دو الگوی مرگومیر نیست و پاسخ قطعی به این پرسش نیازمند بررسیهای بیشتر است.
In the absence of adequate registered data on death and due to uncertain coverage, there are several indirect methods which can be used to estimate the level of mortality. None of these methods are able to estimate age-specific mortality rates and therefore cannot meet the needs of study and planning areas. Therefore, in such circumstances, it is essential to use mortality models to adapt the estimated level of mortality with the standard age pattern of the models. However, each model is based on different experimental data and they have different levels of adaptation in different geographic regions. The main question of this article is that which model is more compatible with age pattern of mortality of Iran? Using data on death from Civil-Registration Vital Statistics and on population from Census, age specific death rates by sex have been calculated and the compatibility of models life table with the age pattern of death has been examined using Brass Logit Model. The results revealed that the differences between societies and changes in patterns and causes of mortality, especially changes in the timing by cause, emphasizing early mortality pattern due to accidents, the Iranian mortality pattern seems to be different. Although the age pattern of Iran's mortality is apparently compatible with the North model of Coale-Demeny Life-Tables, this does not mean the similarity of these two mortality patterns, and the definitive answer to this question requires further studies.
خلاصه ماشینی:
بررسي انطباق الگوي سني مرگ و مير در ايران با جداول عمر مدل ١ مجيد کوششي ، محمد ترکاشوند مرادآبادي (تاريخ دريافت : ١٣٩٦/١/٧ تاريخ پذيرش : ١٣٩٦/٥/١٨) چکيده در شرايطي که ثبت مرگ فاقد پوشش کافي باشد، بـا اسـتفاده از روش هـاي غيرمسـتقيم سطح مرگ ومير برآورد ميشود.
پرسش مقاله اين است که کدام يک از مدل هاي مـرگ وميـر، انطبـاق بيشـتري بـا الگـوي سـني فـوت در ايـران دارنـد؟ بـا اســتفاده از داده هـاي ثبـت جـاري فـوت و جمعيــت سرشماري سال ١٣٩٠ ميزان مرگ بر حسـب سـن و جـنس محاسـبه شـده و سـپس بـا استفاده از لوجيت براس انطباق جداول مـدل بـا الگـوي سـني مـرگ در ايـران بررسـي شده است .
هدف 1- Lopez 2- Moultrie 3- Keyfitz 4 - Model Life Table مدل ها تشکيل سيستمي از جداول مرگ ومير بر حسب سن و جنس است که هر يک با استفاده از پارامترهايي تعريف ميشوند و ميتوانند سطح و الگوي سني مرگ ومير را نشان دهند (موراي و همکاران ١، ٢٠٠٠).
مقادير لوجيت بدست آمده از جدول عمر مردان ايران در سال ١٣٩٠ در رابطه با مقادير بدست آمده از مدل شمال جداول عمر کول - دمني همانگونه که در بررسي نمودار لگاريتم ميزان هاي مـرگ مشـاهده شـد، و مقـادير مجموع مربعات باقيمانده ها نشان ميدهد، در سنين بالاي ٥٠ سال بـين اکثـر مـدل هـا تفاوت اندکي وجود دارد و مدل مشاهده شده براي کشور نيز انطباق فراواني بـا ايـن مدل ها دارد.