چکیده:
قرآنکریم، آخرین کتاب آسمانی، معجزه جاویدان پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و برنامه جامع و کامل هدایت انسان است. بهرهمندی صحیح از این نسخه شفابخش و صعود به قلههای رفیع انسانیت توحیدی در صورتی ممکن خواهد بود که رجوع به قرآن از مسیر اهلبیت علیهم السّلام صورت پذیرد، زیرا ایشان مخاطبان اصلی ترجمان واقعی و وارثان حقیقی قرآنند. از آنجا که برخی آیات قرآن ظرفیت برداشت معانی و پیامهای متفاوت و گاه متضادی را دارند، برای شناخت مقصود واقعی خداوند و پیبردن به زوایای پنهان معانی ژرف آیات وحی، معیار و شاخصی مصون از خطا و اشتباه مورد نیاز است. در زمان حیات رسولخدا صلّی الله علیه و آله ، این مهم بر عهدهی ایشان بود. بر اساس آیات قرآنکریم و سخنان رسولخدا صلّی الله علیه و آله، بعد از رحلت آن حضرت، اهل بیت علیهم السّلام برگزیدگان خداوند برای امامت امت و پاسداری از این میراث گرانسنگ و ادامه دادن مسیر نورانی نبوت به منظور هدایت انسانها به سرمنزل حیاتطیبه هستند و این رسالت مهم را بر عهده دارند. آیات فراوانی بر اصل انحصار نیل به بیکران معارف حیاتبخش و انسانساز قرآن به مسیر اهل بیت صلّی الله علیه و آله و تصریح بر شخص امام دلالت میکند. یکی از این آیات، آیه 32 سوره فاطر است. این نوشتار برآن است تا با روش تحقیق کتابخانهای و بهرهمندی از منابع روایی و تفسیری، به بیان چگونگی این مهم بپردازد.
The Holy Quran is the last heavenly book, the Prophet Mohammad’s immortal
miracle, and a comprehensive and complete plan for guiding humans. Taking proper
advantage of this healing prescription and ascending high peaks of monotheistic
humanity will be possible if Quran is referred to by following Ahl al-Bayt’s path,
because they are the main audience for being real translators and are true heirs of
Quran. Since some verses of Quran can be misunderstood and have different and
even contradictory messages, it is necessary to refer to a criterion, which is immune
to errors and mistakes, to understand God’s true purpose and perceive the hidden
angles of deep meanings of divine verses. During the Prophet Mohammad’s life, that
was his responsibility. According to Quranic verses and the Prophet Mohammad’s
sayings, after his death, Ahl al-Bayt were selected by God to guide people, keep this
precious heritage, and follow the luminous path of prophecy for leading humans to
pure life. Most verses point out the principle that the achievement of infinite lifegiving
knowledge of Quran exclusively results from following Ahl al-Bayt’s path,
and emphasize the person of Imam. The verse 32 of Surah Fater is one of them. This
article attempted to present that point by a library research method and making use of
narrative and interpretative sources.
خلاصه ماشینی:
بر اساس آیات قرآنکریم و سخنان رسولخدا(ص)، بعد از رحلت آن حضرت، اهل بیت((ع)) برگزیدگان خداوند برای امامت امت و پاسداری از این میراث گرانسنگ و ادامه دادن مسیر نورانی نبوت به منظور هدایت انسانها به سرمنزل حیاتطیبه هستند و این رسالت مهم را بر عهده دارند.
اما سوال اینجاست که بعد از رحلت رسول خدا(ص)، وظیفه مسلمانان و حتی عموم انسانها برای فهم حقایق و معارف حیاتبخش و انسانساز قرآن چیست؟ آیا در میان دریای متلاطم اندیشههای متفاوت و گاه متضاد عالمان و اندیشمندان غیر معصوم و با تکیه بر فهم ناقص خود، میتوان احکام و حدود الهی را از قرآن استنباط و به آن عمل کرد؟ چنین امری با فلسفه تشریع دین و فرستادن رسولان الهی به همراه کتابهای آسمانی سازگار نیست.
2. بررسی دیدگاههای مطرح شده دربارهی معرفی وارثان در معرفی وارثان برگزیده، سه دیدگاه کلی وجود دارد: اول: هر سه گروه «ظالم به خود»، «میانهرو» و «پیشی گیرندگان در نیکیها» از پیامبران، عموم مؤمنین، علمای اسلام و یا همهی امّت اسلامی، وارثان برگزیده و اهل بهشت هستند (سمرقندی، 1416ق، ج3، ص109؛ ثعلبینیشابوری، 1422ق، ج8، ص107؛ زمخشری، 1407ق، ج3، ص612؛ رازی، 1408ق، ج26، ص238؛ بیضاوی، 1418ق، ج4، ص259؛ خطیب، 1424ق، ج11، ص886).
اگرچه ذریهی پیامبر(ص) و همهی امت اسلامی وارثان آئین ایشان هستند، اما از آنجا که «برخی از بندگان نسبت به خود ستمگرند و برخی نیز میانهرو» و کمترین درجه از ظلم به خود، کوتاهی در انجام دادن وظیفه در قبال قرآن و احکام آن است، گروهی خاص که برگزیده خداوندند، وارث حقیقی قرآنکریم هستند.