چکیده:
این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامه غفلت، بر اساس منابع اسلامی انجام گرفت. روش پژوهش، روش تحلیل محتوا و روش پیمایشی که، با انتخاب تصادفی ۲۴۰ نفر از دانشپژوهان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره و اعضای پایگاه خواهران ایثار زنجان، به روش تصادفی بهره برده شد. برای بررسی روایی محتوا، مولفهها و گویههای دارای شاخص CVR ۴۹/۰ به بالا و شاخص CVI ۷۹/۰ به بالا، تایید شد. روایی ملاک با محاسبه ضریب همبستگی پرسشنامه حاضر و مقیاس همارز ۶۳۵/۰ بوده و در سطح ۰۱/۰ معنادار است. نتیجه بررسی روایی سازه، به شیوه تحلیل عاملی، استخراج ۷ عامل بود که در مجموع، ۶۴۸/۵۱ درصد واریانس کل را برآورد میکند. این عوامل عبارتند از: درک و فهم سطحی، سهلانگاری، بیتوجهی به ارزشهای حقیقی، آرزوهای دستنایافتنی، فراموشی معیارها، بیتوجهی به دیگران و بیتوجهی به رضایت الهی. اعتبار پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ ۸۵۰/۰ و همبستگی بین دو نیمهمقیاس برابر با ۶۵۹/۰ برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
به عبارت دیگر، هنوز پژوهش مستقلی در مورد غفلت، تعریف دقیق و بیان مؤلفهها، آسیبها و نشانههای آن با استفاده از منابع اسلامی و ساخت پرسشنامه آن بر اساس آیات و روایات انجام نشده است.
تنها یک پرسشنامه با عنوان «مقیاس غفلت بر اساس آیات قرآن کریم» ساخت خرمایی و همکاران وجود دارد که اولاً، در این پژوهش هم مفهومشناسی غفلت، بر اساس منابع ضعیفی مثل دهخدا صورت گرفته و به مؤلفههای آن دقیق پرداخته نشده است؛ ثانیاً این مقیاس فقط بر اساس آیات قرآن ساخته شده است.
در روایات، که بسیاری از مؤلفهها و نشانهها در آنجا بیان شده، مورد بحث واقع نشده است؛ ثالثاً در ساخت گویهها نیز دقت لازم انجام نشده است؛ زیرا از همة 35 آیة قرآن، که ماده «غفل» در آن بهکار رفته، گویه ساخته شده که برخی از این آیات صرفاً به جنبة مفهومی غفلت، یا پیامدهای آن پرداخته که ساخت گویه از این بخش از آیات، صحیح به نظر نمیآید.
افزونبراین، برای محاسبه روایی، ملاک این پرسشنامه، از نسخة استاندارد شده پرسشنامه غفلت بر اساس آیات قرآن خرمایی و همکاران نیز استفاده شده است.
یافتههای پژوهش در بخش اول یافتههای پژوهش، محقق ابتدا 11 مؤلفه نظری را، که از منابع اسلامی (آیات و روایات) استخراج شده بود، در اختیار 20 کارشناس قرار داد که از بین این تعداد، 15 نفر از کارشناسانی که نظر خود را ارائه کرده بودند، جمعآوری شد.