چکیده:
بهرغم ضوابط راجعبه استقلال شخصیت حقوقی شرکت از شرکا، چنانچه از منظر بنگاهداری توجه شود، بهروشنی مشخص است که سرنوشت اقتصادی این دو در هم گره خورده و توفیق شرکت بهمنزلۀ توفیق سهامداران آن خواهد بود. برهمیناساس تلاقی منافع و اختلافات حقوقی سهامداران و شرکت، از میزان توفیق اقتصادی شرکت کاسته و در مواردی ممکن است حیات اقتصادی آن را به مخاطره اندازد. از مسائل مهم درباره این امر میتوان به دعوای راجعبه سود سهام شرکتها اشاره کرد که در مواردی به رویارویی سهامداران موثر (همانند سهامدار عمده) و برخی مدیران، با شرکت منتهی شده و دعوایی را برپا میکند که فارغ از جدایی شخصیت سهامدار از شرکت، بهمثابۀ دعوا علیه خود خواهد بود؛ چراکه تداوم این وضعیت ممکن است به اختتام حیات اقتصادی شرکتی منتهی شود که سهامدار، بخشی از آن محسوب میشود. نوشتار حاضر با امعان نظر به این خلا ناظر به شرکتهای بورسی در مقام تبیین چالش حقوقی این مهم برآمده و مسئله مذکور را از حیث نقش چنین اختلافاتی در حفظ شرکت و منافع آن در راستای حمایت حقوقی از حیات اقتصادی بنگاه بررسی میکند و مشکلات راجعبه دعوای سهامداران بهمنظور مطالبۀ سود سهام شرکت را اعلام مینماید.
خلاصه ماشینی:
از مسائل مهم دربارة این امر میتوان به دعوای راجعبه سود سهام شرکتها اشاره کرد که در مواردی به رویارویی سهامداران مؤثر (همانند سهامدار عمده) و برخی مدیران، با شرکت منتهی شده و دعوایی را برپا میکند که فارغ از جدایی شخصیت سهامدار از شرکت، بهمثابۀ دعوا علیه خود خواهد بود؛ چراکه تداوم این وضعیت ممکن است به اختتام حیات اقتصادی شرکتی منتهی شود که سهامدار، بخشی از آن محسوب میشود.
بهرغم اینکه همین مسئله در جای خود از حیث حقوقی و رقابتی محل تأمل است، وجه اصلی آن که هدف این نوشتار خواهد بود، موضوعی است که مربوط به طرح دعوای سهامداران (خصوصاً سهامداران عمده) 1 و بهموجب بند 10 ماده 1 دستورالعمل انضباطی ناشران پذیرفتهشده در فرابورس ایران (مصوب 21/06/88 هیئتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) و بند 6 ماده 1 دستورالعمل انضباطی ناشران ثبتشده پذیرفتهنشده (مصوب 21/06/88 هیئتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار): «سهامدار/سهامداران عمده، سهامدار یا سهامدارانی [هستند] كه توانایی هدایت سیاستهای مالی و عملیاتی ناشر به منظور كسب منافع از فعالیتهای آن را دارا هستند».
در فعالیت اقتصادی ناشر شود؛ زیرا با توجه به اینکه اصولاً تقسیم سود به نسبت است، در مواردی مثل دو دعوایی که اشاره شد، اگر بنا بر این باشد که هریک از سهامداران یا مدیران شرکت ـ که تصویب مصوبه مربوط به سود سهام ناظر به عمل امثال آنها در شرکت متبوع است ـ به طرح دعوا و وصول یکدفعۀ مطالبه خود مبادرت ورزند، حسب میزان سهم ایشان، دارایی و سرمایه شرکت تحت تأثیر قرار گرفته و شرکت دچار وضعیتی خواهد شد که امکان مدیریت داراییهای خود را از دست خواهد داد.