چکیده:
این پژوهش بهدنبال بررسی کارکرد ژیواکونومیکی و ژیوپلیتیکی دو بازیگر جهانی امریکا و چین در منطقه آسیا- پاسیفیک است. چین، به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی و نظامی منطقه پاسیفیک و تا یک دهه آینده به عنوان یکی از دو قدرت بزرگ جهانی، و امریکا امروز، به عنوان تنها ابرقدرت جهان، عضو غربی منطقه پاسیفیک و دارای منافع فراوان و شرکای اقتصادی و نظامی در این منطقه است. این دو کشور با دو مدل همکاری و رقابت در منطقه پاسیفیک در برابر یکدیگر در حال نقش آفرینی اند. با افزایش مداوم قدرت اقتصادی، فناوری، و نظامی چین، نگرانی امریکا از این کشور نیز رو به فزونی است. از یکسو، امریکا نمیتواند از ظرفیت بزرگ ژیواکونومیکی چین برای اقتصاد پویای خود بهره نبرد و از سوی دیگر قدرت اقتصادی و نظامی بهسرعت رو به رشد چین و اختلافات ژیواکونومیکی، ارضی، مرزی، و امنیتی که چین با همسایگان پاسیفیک خود دارد بهانه مداخله و نظارت امریکا در منطقه را فراهم میکند. یافته های پژوهش نشان میدهد ظرفیت بزرگ ژیواکونومیکی چین و منافع سرشاری که اقتصاد و بازار رو به رشد چین و قدرت نقش آفرینی این کشور در عرصه جهانی نصیب امریکا خواهد کرد، چشم انداز همکاری ژیواکونومیکی بین دو کشور بیش از رقابتهای ژیوپلیتیکی در این قرن خواهد بود، اگرچه امریکا از سود نظامی رقابتهای ژیوپلیتیکی منطقه پاسیفیک نیز دست نخواهد کشیدو با افزایش قدرت اقتصادی و نظامی و نفوذ جهانی چین و پیشی گرفتن بر امریکا در این قرن، دو کشور سازش و همکاری را بر ستیز ترجیح خواهند داد.
خلاصه ماشینی:
در پي تحولات نظام بين المللي و با توجه به ويژگيهاي اقتصادي، سياسي، و امنيتي در منطقۀ ويژه تلاقي سياست هاي چهار قدرت بزرگ امريکا، چين ، هند، و ژاپن به نظر ميرسد مرکز ثقل استراتژيک جهان در حال انتقال از آتلانتيک به منطقۀ آسيا- پاسيفيک است .
رشد مداوم اقتصاد چين طي پنج دهۀ گذشته همان گونه که در راهبرد امنيت ملي امريکا در سال ٢٠١٧ مطرح شده ، پيامدهاي راهبردي براي اين کشور داشته و زمينه ساز رقابت هاي ژئوپليتيکي و نگرانيهاي ژئواستراتژيک براي موضع مسلط گذشتۀ امريکا در منطقۀ آسيا- پاسيفيک بوده است ؛ به گونه اي که در زمينه هاي مختلف اقتصادي نظير صادرات ، واردات ، سرمايه گذاري، و همکاريهاي اقتصادي چين نفوذ گسترده و رو به افزايش در منطقۀ مذکور کسب کرده و موقعيت برتر ژئواکونوميکي را در بازارهاي آسيا- پاسيفيک حفظ خواهد کرد (زارعي، ١٣٩٤: ٥٩).
چين در مقياس فرامنطقه اي در سال ٢٠١٢ در زمينۀ صادرات و واردات به بزرگ ترين صادرکننده و واردکنندة کالاها، منابع ، محصولات ، و خدمات در جهان تبديل شد و در اين زمينه جايگاهي به دست آورد که بيش از شش دهه در اختيار مطلق امريکا بود و هيچ رقيبي در اروپا و آسيا اجازة نزديک شدن به آن را نميداد و همۀ برنامه ها و سياست هاي ژئواکونوميکي آن کشور تسلط و برتري اقتصادي بر جهان و عدم اجازه به هيچ رقيب ديگر اعم از دوست يا دشمن بود.
B. , 1971, Geography and Politics in a world Divided, New York:Oxford uni press.