چکیده:
«نفس» و «روح» ازجمله واژگان کلیدی در مباحث علمالنفس است. این واژگان تعاریف مشخص و معیّن خود را از منظر فلسفی دارند. نفس در قرآن به معنای انسان مرکب از روح و بدن و نیز در معنای حقیقت انسان به کار رفته است؛ درحالیکه روح در قرآن در موارد و معانی متعددی استعمال شده است. دو واژه نفس و روح در قرآن لزوما به یک معنا نیستند، بلکه اشتراک مصادیق نشان میدهد این دو لفظ برای دو جنبه یا دو مرتبه یک حقیقت واحدند و با واژگان و اصطلاحات معادل فلسفی آن همپوشانی و انطباق ندارند. با وجود این اختلافات، برخی حکمای مسلمان بهویژه در فضای حکمت متعالیه، تعریف فلسفی این واژگان را وارد حوزه تفسیر قرآنی کرده یا از آیات بهعنوان موید و شاهدی بر نظریات فلسفی خود بهره گرفتهاند.
“Soul" and "Ego" are among the key words in the discussion of psychology. These words have their own specific definitions from a philosophical point of view. The Ego is used in the Qur'an to mean a human being composed of soul and body, as well as in the sense of human truth; while the soul has been used in the Qur'an in many cases and meanings. In the Quran these two words (soul and ego) necessarily do not follow the same meaning, but the sharing of instances shows that they are the same truth for two aspects of a truth and do not overlap to their philosophical equivalents and expressions. Despite these differences, some Muslim scholars, especially in the realm of transcendent wisdom, have introduced the philosophical definition of these words into the field of Qur'anic interpretation or have used the verses as confirmation and proof of their philosophical theories.
خلاصه ماشینی:
تطبیق این دو آیه نشان میدهد روحالامین همان روحالقدس است که میتوان آن را قابل تطبیق بر جبرئیل در آیات دیگر دانست (مصباح یزدی، ۱۳۹۱،ج۱، ص۳۵۱): (مَنْ کانَ عَدُوًّا لِجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلی قَلْبِكَ: بگو ای پیغمبر [به طایفه یهود که با جبرئیل اظهار دشمنی میکنند]، هرکه با جبرئیل دشمن است، با خدا دشمن است؛ زیرا او به فرمان خدا قرآن را به قلب پاک تو رسانید) (بقره، ۹۷)؛ فرشته یا موجودی غیر از ملائکه و جدا از آنها؛ زیرا جدا از ملائکه و در کنار آنها به کار رفته است (خامنهای، ۱۳۸۴، ص۲۰): (يَوْمَ يَقُومُ ٱلرُّوحُ وَ ٱلْمَلَائِكَةُ صَفًّا: روزی که روح و فرشتگان به صف بایستند) (نبأ، ۳۸)؛ (تَعْرُجُ ٱلْمَلَائِكَةُ وَ ٱلرُّوحُ: فرشتگان و روح به آسمان بر شوند) (معارج، ۴)؛ (تَنَزَّلُ ٱلْمَلَائِكَةُ وَ ٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ: در آن شب فرشتگان و روح به اذن خدا از هر فرمان و دستور الهی نازل میشوند) (قدر، ۴)؛ حقیقتی که در عموم آدمیان نفخ و دمیده میشود: (ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ: پس تمام کرد او را و در او از روح خود دمید) (سجده، ۹)؛ (فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی: پس هنگامی که تمام کردم او را و در او از روح خودم دمیدم) (حجر، ۲۹)؛ حقیقتی که با مؤمنان است: (أُولئِكَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمانَ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ: اینان در دلهایشان ایمان نوشته شده و آنها را با روحی از خودش تأیید کرده است) (مجادله، ۲۲)؛ حقیقتی که انبیا با آن در تماساند: (یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا...