چکیده:
در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و جایابی بهینه عناصر خدماتی و کالبدی شهر، به ویژه بیمارستان و تعداد عوامل مؤثر در مکانیابی این مراکز، افزایش روزافزون مشکلات شهری و شهروندان را به دنبال داشته است. لذا این امر لزوم استفاده از روشهای مؤثر و سیستمهای رایانهای در مکانیابی بهینه این مراکز را بیش از پیش آشکار ساخته است. هدف عمده این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع بیمارستان و مشخص کردن نواحی محروم از این خدمات در شهر سمنان با توجه به استانداردها و ضوابط مکانیابی بیمارستان بوده است. در این تحقیق دادههای مکانی از روی نقشههای رقومی و خطی تهیه و دادههای توصیفی نیز با استفاده از آمار و پژوهشهای میدانی، جمعآوری گردید و به پایگاه اطلاعاتی متصل شد. آنگاه برای هر یک از عوامل تأثیرگذار در مکانیابی بیمارستان، لایههای مرتبط همچون سازگاری اراضی، نزدیکی به مرکز مناطق، جمعیت، دسترسی به شبکههای ارتباطی درجه یک، ضوابط طراحی، سرانه و استانداردها، شعاع دسترسی تهیه شد و در هر لایه حریم کاربریها مشخص گردید و با روی همگذاری لایههای مذکور بر اساس الگوها و ضوابط مشخص، به تحلیل و بررسی آن پرداخته شد. سپس بر اساس مطالعات و نظرات متخصصان مرتبط فاکتورهای مؤثر در تعیین مراکز بهداشتی – درمانی انتخاب و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به صورت زوجی با هم مقایسه و وزن هر یک محاسبه گردید. نهایتاً در محیط GIS تحلیل شدهاند. در عین حال یافتههای حاصل از این تحلیل نشان میدهد که نیاز کنونی شهر سمنان به مراکز بهداشتی با توجه به سرانههای شهری، حداقل 3 بیمارستان است که برای رفع این کمبوداز GIS استفاده گردید.
In most cities, the lack of adequate allocation of space and optimal location of service and physical elements of the city, especially hospitals and the number of factors affecting the location of these centers, has led to an increasing number of urban problems and citizens. Therefore, this has made the need to use effective methods and computer systems in the optimal location of these centers more than ever. The main purpose of this study was to evaluate the distribution of the hospital and to determine the areas deprived of these services in Semnan according to the standards and criteria of hospital location. In this research, the spatial data were prepared using digital and linear maps and descriptive data were collected using statistics and field research which then connected to a database. Then, for each of the influential factors in locating the hospital, the related layers such as land compatibility, proximity to the center of areas, population, access to first-class communication networks, designing criteria, per capita and standards, and access radius were prepared , also in each layer the use restriction was specified through imposing the mentioned layers based on specific patterns and criteria; then it was analyzed and studied. After that, based on the studies and opinions of related experts, the effective factors in determining health centers were selected and using a hierarchical analysis process in pairs, both were compared and the weight of each was calculated. Finally, they were analyzed in GIS environment. At the same time, the findings of this analysis showed that the current need for health centers in Semnan, according to urban per capita, is at least 3 hospitals and the GIS was used to remove this shortage.
خلاصه ماشینی:
مکان یابی مرا کز بهداشتی – درمانی(بیمارستان) با استفاده از روش AHP درمحیط GIS (مطالعه موردي: شهرسمنان) تاریخ دریافت مقاله: 31/01/79 تاریخ پذیرش نهایی مقاله12/26:/79 حمیدرضا جودکی (استادیارگروه جغرافیا و برنامه ریزي شهري، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی ،اسلامشهر، ایران) چکیده: در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و جایابی بهینه عناصر خدماتی و کالبدي شـهر ، بـه ویژه بیمارستان و تعداد عوامل مؤثر در مکا نیـابی ایـن مراکـز ، افـزایش روزافـزون مشـکلات شـهري و شهروندان را به دنبال داشته است.
جدول2: بیمارستا نهاي شهرسمنان7931 {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: نگارنده1397/ / نقشه شماره2: توزیع فضایی بیمارستا نهاي شهرسمنان( مأخذ: نگارنده )1397/ تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از شاخص هم پوشانی براي مکان یابی بیمارستان با توجه به موضوع این مقاله که مکا نیابی و توزیع فضایی بیمارستان در شهرسمنان است، لازم است این فضاها با توجه به معیارها و شاخ صهاي دقیق کاربري اراضی مورد بررسی قرار گیرند.
براي چنین ارزیابی اي، اطلاعات توصیفی نظیر تعداد جمعیت و همچنین اطلاعات مکانی شامل موقعیت بیمارستا نها در منطقه مورد مطالعه و تمام کاربر يهاي تأثیرگذار در این مراکز نظیر کاربر يهاي صنعتی و کارگاهی، به لای ههاي اطلاعاتی مورد نیاز تحلیل و فضاي سبز و نظایر اینها تهیه گردید و با استفاده از توانمندي هاي تکنیک GIS تبدیل شد، و سپس تأثیرات متقابل هر کدام از پارامترها در مکا نیابی کاربري مراکز درمانی مورد سنجش قرار گرفت.