خلاصه ماشینی:
مناسبت این واژه با معنای لغوی نموّ، از این روست که پرداخت زکات، موجب فزونی پاداش اخروی و بالندگی و رشد اموال میگردد و مناسبتاش با معنای طهارت، به این دلیل است که زکات، سبب پاکیزگی اموال و طهارت روح از رذایل نفسانی همانند بخل و بیتوجهی به فقرا میگردد؛ چنانکه قرآن فرموده است: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها؛ از اموال آنها صدقهای ]به عنوان زکات[ بگیر تا بدین وسیله آنها را پاک سازی و پرورش دهی».
زکات، زمینه دستیابی به رحمت پروردگار است؛ چنانکه قرآن فرموده است: «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ فَسَأَکْتُبُها لِلَّذینَ یَتَّقُونَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ الَّذینَ هُمْ بِآیاتِنا یُؤْمِنُونَ؛ و رحمتم همه چیز را فرا گرفته است و آن را برای آنها که تقوا پیشه کنند و زکات را بپردازند و آنها که به آیات ما ایمان میآورند، مقرر خواهم داشت».
امیرمؤمنان نیز زکات را موجب نزدیک شدن به خداوند و کفاره گناهان و بازدارنده از آتش دانسته و فرموده است: بهیقین پرداخت زکات و اقامه نماز، عامل نزدیک شدن مسلمانان به خداست.
4. مصونیت از عذاب امیرمؤمنان فرموده است: «فَمَنْ أَعْطَاهَا طَیِّبَ النَّفْسِ بِهَا فَإِنَّهَا تُجْعَلُ لَهُ کَفَّارَةً وَ مِنَ النَّارحِجَازاً وَ وِقَایَةً؛ آن کس که زکات را با رضایت خاطر بپردازد، کفاره گناهان او میشود و بازدارنده و نگهدارنده انسان از آتش جهنم است».
نموّ مال اگر چه پرداخت زکات در ظاهر نقصان در مال است، اما بر خلاف تصورات و محاسبات مادیگرایانه، موجب فزونی اموال میشود؛ چنانکه قرآن فرموده است: «وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ؛ هر چه را انفاق میکنید [چه کم و چه زیاد] خدا عوضی را جایگزین آن میکند و او بهترین روزیدهندگان است».