چکیده:
در علم آمار دو رویکرد کلی بنام های فراوانی و بیزی برای برآورد وجود دارد. در رویکرد بیزی علاوه بر اطلاعات نمونه تصادفی، از اطلاعات پیشین درباره پارامترها تحت عنوان توزیع پیشین نیز برای برآورد استفاده میشود. به عبارت دیگر در رویکرد بیزی برای استنباط از ترکیبی از اطلاعات نمونه تصادفی و اطالعات پیشین استفاده میشود. لذا هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی، قیمت طلا، قیمت نفت، نرخ ارز بر شاخص کل قیمت بورس تهران: با استفاده از رویکرد بیزی بود. تحلیل با استفاده از داده های فصلی در بازه زمانی بهار ۱۳۸۸ تا زمستان ۱۳۹۸ در چارچوب بیزی با استفاده از نرم افزار برنامه نویسی R صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که قیمت نفت و شاخص بهای کال و خدمات مصرفی تاثیر معنی داری بر روی شاخص کل قیمت بورس تهران دارند. همچنین بر اساس انتخاب مدل بیزی، با احتمال ۶۵۶/۰ بهترین مدل برای تببین تغییرات شاخص کل بورس تهران شامل متغیرهای قیمت نفت، قیمت دالر و شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی میباشد. همچنین با احتمال ۲۴۱/۰ همه متغیرهای مستقل توانستند تغییرات شاخص کل بورس تهران را تبیین کنند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به موارد ذکر شده هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی، قیمت طلا، قیمت نفت و نرخ ارز با شاخص کل قیمت بورس تهران با استفاده از رویکرد بیزی برای دادههای فصلی از سال 1388 تا 1398 میباشد.
نتایج بهدست آمده حاکی از این است که رابطه تعادلی بلندمدت بین شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار و متغیرهای کلان اقتصادی معنیدار بوده و شوکهای ناشی از نرخ تورم و نرخ ارز و نقدینگی بر شاخص قیمت سهام در بلندمدت تأثیر منفی دارند.
بر اساس نتایج این الگو متغیرهای نرخ ارز، تورم و قیمت نفت هر سه اثری مثبت در بلندمدت بر شاخص سهام دارند و نرخ ارز اثر بیشتری دارد.
امنیکه و اوکووچوکوو 9 (2014) رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی و بیثباتی بازار سهام در Moulton Achsani , Strohe Christopher Saeed, Akhter Manazir Oxana Kollmann Dam and Linaa Emenike and Okwuchukwu کشور نیجریه را مورد مطالعه قرار دادهاند.
همجنین نتایج نشان می دهد که در بیشتر کشورها سیاست پولی و نرخ ارز تاثیر معناداری بر شاخص قیمت سهام دا همان طور که مشاهده میکنید مقدار میانگین پسین متغیر قیمت نفت برابر 316/4 و مقدار لگاریتم فاکتور بیزی برابر 205/3 بهدست آمده است و این متغیر در سطح 0001/0 معنیدار میباشد.
در این تحقیق بر اساس تحلیل بیزی متغیر قیمت طلا و نرخ ارز تاثیر معنیداری بر روی شاخص کل قیمت بورس تهران نداشت، ولی با استفاده از انتخاب مدل بیزی، حضور این متغیرها در مدل، توسط احتمال بیان میشود.