چکیده:
پیونددهندهها در زایایی زبان فارسی بسیار کارآمدند، لذا نگارندگان در این مقاله به بررسی پیونددهنده های مرکب زبان فارسی میپردازند. هدف پژوهش حاضر، تأئید این مسئله است که آیا تمام عباراتی را که به عنوان پیونددهنده ناهمپایه ساز مرکب میشناسیم پیوند دهنده ناهمپایه ساز مرکب اند یا این که تنها جزئی از آنها که همان حرف «که» میباشد، پیونددهنده محسوب میشود. با مطالعهی کتابهای دستور، بررسی روزنامهها و نیز مصاحبه با تعدادی گویشور زبان فارسی این عبارات را گردآوری کردیم. این عبارات از لحاظ معنایی و از لحاظ ساختاری مورد بررسی قرار گرفتند. از لحاظ معنایی این عبارات معانیای از قبیل حالت ، علت ، قصد و غیره را بیان میکنند. از لحاظ ساختاری نیز این عبارات در دو دسته قرار گرفتند. دستهی اول دارای ساخت « گروه اسمی+ که» و دستهی دیگر دارای ساخت « گروه حرف اضافهای + که» میباشند. پس از این دسته بندی آزمونهای مختلفی از قبیل تست اسم برای ساخت « گروه اسمی+که» و نیز آزمونهای سازهای را بر هر دو ساخت اعمال کردیم که در نتیجه مشخص شد تعدادی از این عبارات همان طور که دستورنویسان (1373، 1382، 1389، 1390) قبلاً هم متذکر شده بودند پیوند دهنده ناهمپایه ساز مرکب میباشند. اما برخی از ساخت ها گروه اسمی و یا حرف اضافهای بودند. کاربرد آنها در کتب آموزشی زبان فارسی می باشد و به پویایی و تکامل دستور زبان فارسی کمک مینمایند.
خلاصه ماشینی:
پس از اين دسته بندي آزمون هاي مختلفي از قبيل تست اسم براي ساخت « گروه اسمي+که » و نيز آزمون هاي سازه اي را بر هر دو ساخت اعمال کرديم که در نتيجه مشخص شد تعدادي از اين عبارات همان طور که دستورنويسان (١٣٧٣، ١٣٨٢، ١٣٨٩، ١٣٩٠) قبلا هم متذکر شده بودند پيوند دهنده ناهمپايه ساز مرکب مي باشند.
فرزين ( ١٣٨٦ ) بيان مي کند که حروف « از آن جهت که » ، « به مجرد اينکه » و « در ضمن اينکه » که تا کنون جزو پيوند دهنده هاي مرکب قرار داشتند در حقيقت « گروه حرف اضافه اي + که » مي باشند که شکل آنها در قالب نظريه ي حاکميت و مرجع گزيني به صورت زير خواهد بود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) و حروف « جوري که »، « مادامي که » و « چنان که » که تا کنون جزو پيوند دهنده هاي زبان فارسي دسته بندي شده بودند ، در حقيقت گروه اسمي هستند و شکل آنها در قالب نظريه حاکميت و مرجع گزيني به صورت زير خواهد بود.
در اين پژوهش براي جمع آوري اطلاعات ، ابتدا نظريه هاي مرتبط با نظريه حاکميت و مرجع 8 Conjunctive 9 Disjunctive 12 Adversative 11 Ramat and Mauri گزيني در داخل و خارج از کشور مطالعه شده و پس از آشنايي کامل با اين نظريه ، با تکيه بر اطلاعات کتابخانه اي و ميداني به بررسي پيوند دهنده ها در زبان فارسي بر اساس اين نظريه پرداخته شده است .