چکیده:
معرّفی و انتشار متون برجستۀ ادب فارسی، موجب رونق و غنای پیشینۀ علمی، ادبی و تاریخی کشور میشود. بسیاری از نسخ در کتابخانههای داخل و خارج کشور باقی است که به منظور شناسایی ضرورت دارد تصحیح، معرّفی و مورد ارزیابی قرار گیرند. از حسنعلیخان امیرنظام گروسی دو اثر ارزندۀ ادبی به صورت مکتوب به نامهای منشآت و پندنامۀ یحیویه به جای مانده است که تا به حال معرّفی و مورد تحلیل و بررسی واقع نشده است. منشآت گروسی؛ اثری در نامه نگاری و مکاتیب دیوانی فارسی است که در قرن سیزدهم به سبک قائم مقام فراهانی به نثری ساده و بینابین نگاشته شده است و از نظر انعکاس اوضاع تاریخی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دیوانی و... حائز اهمیّت می باشد، لذا بازنگری و معرّفی و شناسایی این اثر در بازآفرینی گذشتۀ فرهنگی ایران، میتواند مؤثّر باشد. در این مقاله سعی بر این است ضمن معرّفی امیر نظام گروسی و نقش وی در ترّقی و اصلاح جامعه و توجۀ به علوم ادبی و ادبیان، نسخههای اساس و کمکی منشأت وی، نیز معرّفی شده و به بیان مهّمترین ویژگیهای این اثر، پرداخته شود.
Introduction and publication of prominent Persian literature, It enriches the scientific, literary and historical background of the country. many copies remain in libraries inside and outside the country Which need to be corrected, introduced and evaluated to identify. From Hassan Ali Khan Amir-Nezam Grossi, there are two literary works in written form, titled "Yahviyah" Which has not yet been introduced and analyzed. Grosso Letters is a work of Persian writing and correspondence Which in the thirteenth century has been written as a simple and middle-class poet in the style of Qa'im Magame Farahani. and it is important in terms of reflecting the historical, cultural, political, economic, social, and civil matters. therefore, the review, introduction and identification of this work can be effective in recreating the cultural past of Iran. In this article, while introducing the emperor of Grossi's system and his role in the promotion and reform of society, and the emphasis on literary and literary sciences, he has also introduced the essential and auxiliary versions of his writing, and outlines the most important features of this work.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله سعي بر اين است ضمن معرفي امير نظام گروسي و نقش وي در ترقي و اصلاح جامعه و توجۀ به علوم ادبي و ادبيان ، نسخه هاي اساس و کمکي منشأت وي، نيز معرفي شده و به بيان مهم ترين ويژگيهاي اين اثر، پرداخته شود.
صفحۀ اول نسخه با اين عبارات شروع شده است : «چون حسب الامربندگان حضرت اشرف امجد ارفع امنع اقدس والا وليعهد روحنا فداه که تا انقضاي مدت پنج سال امتياز طبع و نشر کتاب منشآت مرحوم مبرورحسنعلي خان امير نظام رحمه الله تعالي...
لازمست که ، جناب جلالت مآب عالي صورت امر را به جناب معزي اليه اطلاع داده و سواد مراسله ي ژنرال قنسول را، به ملاحظۀ ايشان برسانند؛ و به حکم ضرورت تغيير سلوک مأمور خودشان ، و ترضيۀ جناب ساعد الملک که ، شخصا و شأنا يکي از رجال و اشخاص محترم دولت عليۀ ايران است ؛ و سال ها به سمت وزير مختاري در دربار آن دولت شناخته شده ، از جناب عالي بخواهند که اگر کار با اين وضع که هست بماند، نه تنها ساعد الملک از عهدة کفايت امور خارجه بر نمي آيد، و محققا استعفا خواهد داد، بلکه هيچ کارگزار ديگر از، عهدة مهام خارجۀ آذربايجان بر نميآيد؛ سهلست تکليف جناب عالي و مخلص ، نيز زياده از حد دشوار خواهد شد؛ و به غايت مشکلاتي برآن مترتب خواهد گشت ؛ که ملاحظات دقيقه ي جناب عالي بر آن ها احاطه دارد، و حاجت به اظهار مخلص نيست .