چکیده:
ﭼﻜﻴﺪه
ﻧﻮﺷﺘﻪ ی ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ورود ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ی ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻫﺎ در ﺣـﻮزه ی ﺣـﻖ ﺑـﺎ ﺑـﺎر ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﮔﺴﺘﺮه ی ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ اش ﺑﺎ روی ﻛﺮد ﻧﻈﺮی در آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳـﺚ ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎی ﺣﺪ ﺳﺨﻦ و ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪی از روش ﻫﺎی ﻋﻘﻠﻲ و ﺷـﻬﻮدی ﻛـﻪ ﮔـﺰﻳﻨﺶ رﺟﺤﺎن ﺣﻘﻮﻗﻲ را در ﭘﻲ دارد ﺑﻪ ﻧﺼﻮص ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﺼﺪاق ﻫﺎی ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻣﺎﻫﻮی، اﺷﺎرﺗﻲ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﺿﺮورت ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻘﻮﻗﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ی اﺳـﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﺞ ﺑﻪ اﺣﻴﺎی اﺻﻮل و ﻫﺪاﻳﺖ اﻧﺴﺎن در ﻣـﺴﻴﺮ ﻣﻘـﺼﺪ ﻏـﺎﻳﻲ ﻳﻌﻨـﻲ ﻣﻈﻬـﺮ رﺑﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳـﺖ ﺑـﺪان اﻣﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺗﺮﺳـﻴﻢ ﺷﺎﻳـﺴﺘﻪ ای را از ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪی، اراﺋﻪ دﻫﺪ، ﺑﻤﻨّﻪ و ﺗﻮﻓﻴﻘﻪ!
خلاصه ماشینی:
ماهيت و مفهوم شناسي حقوق شهروندي در آموزه هاي ديني اسلام شناخت و تبيين * احمدحسين انزابي چکيده نوشته ي حاضر با ورود به عرصه ي شناخت شناسي ها در حـوزه ي حـق بـا بـار معنايي سنگين و گستره ي مفهومي اش با روي کرد نظري در آيات و احاديـث - به اقتضاي حد سخن و بهره مندي از روش هاي عقلي و شـهودي کـه گـزينش رجحان حقوقي را در پي دارد به نصوص حقوقي و مصداق هاي مفهوم شناختي و ماهوي ، اشارتي نموده به بيان ضرورت پوشش حقوقي در جامعه ي اسـلامي که منتج به احياي اصول و هدايت انسان در مـسير مقـصد غـايي يعنـي مظهـر ربوبي است پرداخته اسـت بـدان اميـد کـه ترسـيم شايـسته اي را از ماهيـت و مفهوم شناسي حقوق شهروندي ، ارائه دهد، بمنه و توفيقه !
[همان - با تصرف ] با توجه به اشارتي که بر دو دسته بودن از کاربردهاي حق [يقيني بـودن هـستي هـا، بايسته هاي کنشي ] رفت ايـن اصـطلاح در راسـتاي بـسط فرهنـگ قرآنـي بـه ويـژه در احاديث ، در گستره ي «هست » و «بايد» ظهور يافته است که نسبت حـق بـا حکـم نيـز، زاده ي همين بسط فرهنگي است و نشئت ديگر اين که ، حق دو سـويه گـشته کـه اگـر کسي بر ديگري حقي دارد در مقابل آن نيز حقي اسـت کـه بايـد ادا گـردد [همـان ص [208 گستره ي مفهومي بازتاب اطلاق هاي کاربردي حق به مثابه ي «هست » را در احـاديثي کـه نگـرش عـدالت مابانه دارند [هم چون خطاب برگرفته از باور به خداوند متعال که تو حقي و وعـدة تـو حق است ] و حق ناظر به «بايد» را که اعم از بايسته هاي اخلاقي يـا شـرعي اسـت و در قالب رواياتي از معصومان عليهم الـسلام ، نمـود دارنـد [هـم چـون حـديث علـوي کـه مي فرمايد انسان ستوده کسي است که حقي را ببيند پس ذي حق را بر آن ياري رسـاند- نهج ميثمي خطبه ٢٠٥] مي توان پي گرفت .