چکیده:
اینترنت و فضای مجازی ١ منابع شگفت انگیز آگاهی و دانش هستند. با تغییرات اساسی که در اثر رشد و
گسترش فناوریهای نوین ارتباطی در عرصههای مختلف زندگی انسانها رخ دادهاست، تعلیم و تربیت نیز
از این قاعدهی تغیرات مستثنی نیست. در عصر ما دانش و فناوری با یکدیگر هم مسیر شدهاند و نمیتوان
یکی از این دو را بدون دیگری تصور نمود. فضای مجازی با منابع و امکانات عظیمی که در زمینه علم و
دانش در اختیار کاربرانش قرار میدهد و با ویژگیهایی چون بی زمانی و بیمکانی، تعاملی بودن ٢ و. . .
قابلیتهای زیادی در زمینه آموزشوپرورش در اختیار کاربران خود قرار میدهد. اصطلاحاتی چون کلاس
بدون دیوار، مدارس هوشمند، دانشگاه مجازی ٣ و. . . اشاره به نوع جدید و شاید غیرمعمولی از آموزش
الکترونیک ٤ دارد که در مقابل آموزش سنتی ٥ و معمول امروزه در حال جایگیری در سیستمهای آموزشی
کشورهای مختلف است. در آموزش سنتی به خاطر حضور فیزیکی در زمان و مکان، دانشجو، استاد و
محتوا و منابع درسی، مشارکت و تعاملی چهره به چهره با یکدیگر قرار دارند و ویژگی اصلی آموزش نیز
همین تعاملات است که از طریق آن دانش و اطلاعات بین افراد رد و بدل میشود و به حجم و محتوای
دانش اضافه میشود و یا در آن تغییراتی ایجاد میشود. این ویژگی آموزش در صورت جدید آموزش که
آموزش الکترونیک یا از راه دور ٦است نیز حضور بارز و روشن دارد و بر حسب محیطی که در آن عمل
میکند، از ویژگیها و قابلیتهای فضای مجازی برای عملکردش استفاده میکند.
خلاصه ماشینی:
اين ويژگي آموزش در صورت جديد آموزش که آموزش الکترونيک يا از راه دور٦است نيز حضور بارز و روشن دارد و بر حسب محيطي که در آن عمل ميکند، از ويژگيها و قابليت هاي فضاي مجازي براي عملکردش استفاده ميکند.
اين شيوه آموزشي هم پاي ديگر علوم و فناوريها پيشرفت کرده و هم اينک تا حد استفاده از انواع فناوري ها و محصولاتي چون رايانه ، مخابرات و فناوريهاي شبکه سازي ديجيتال گسترش يافته و به آموزش الکترونيکي -Learning( يا )electronic learning منجر شده است .
هم اکنون نيز در نقاط مختلف دنيا از جمله در ايران از اين شيوه آموزشي براي تحصيل و يادگيري استفاده ميشود، اما سابقه بهره گيري از آموزش غيرحضوري مبتني بر فناوري، به اوايل دهه ١٩٠٠ ميلادي باز ميگردد.
عليرغم اينکه نتيجه مطالعات انجام شده در ١٩٥٦ در امريکا نشان ميداد که ميزان موفقيت دانش آموزاني که در کلاس درس از تلويزيون استفاده کرده اند و کساني که با دو روش مکاتبه اي و تلويزيوني آموزش ديده اند، تفاوت چنداني نداشته است ، اما راه اندازي و تجربه چند برنامه ابتکاري آموزش تلويزيوني در اوايل دهه شصت منجر به تأسيس ايستگاه هاي جديد تلويزيون آموزشي و استفاده مدارس ازسيستم تلويزيون مدار بسته در امرآموزش شد.
حرف e در واژه آموزش الکترونيکي (e-Learning) از ديدگاه کاربران چنين تعبير ميشود: ١- اکتشاف : exploration براي فراگيران وب اين شيوه آموزشي يک وسيله اکتشافي براي دستيابي به اقيانوسي از اطلاعات و منابع است .