چکیده:
در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از روش تحلیل چندپاسخه(MCA) و بهرهگیری از الگوی لاجیت، عوامل اقتصادی، اجتماعی، فنی و رفتاری موثر بر به کارگیری روشهای مختلف مدیریت علفهای هرز در مزارع گندم180 نفر از کشاورزان استان خراسان رضوی در سال 1387 بررسی شود. نتایج نشان داد که متغیر درآمد سالانهی کشاورز دارای تاثیر مثبت و معنادار در احتمال به کارگیری روشهای کنترل شیمیایی، مکانیکی و تناوب زراعی برای مدیریت علفهای هرز دارد. افزون بر این متغیرهای میزان تجربهی کشاورز در کشت گندم، مالکیت مزرعه، میزان سطح زیرکشت گندم و درصد خسارت علفهای هرز به محصول گندم تاثیر مثبت و معنادار و ویژگی چندساله بودن علفهای هرز نیز تاثیر منفی و معناداری بر به کارگیری روش کنترل شیمیایی علفهای هرز دارد. متغیرهای تعداد افراد خانوار، مبارزه در مرحلهی رشد رویشی علفهای هرز، درصد خسارت علفهای هرز و شاخص آگاهی از مقاومت به سموم شیمیایی تاثیر مثبت و معنادار و متغیرهای سن کشاورز و تعداد قطعههای مزارع گندم نیز تاثیر معنادار و منفی بر به کارگیری روش مکانیکی برای مدیریت علفهای هرز دارد. همچنین تجربهی کشت گندم، مالکیت مزرعه و میزان سطح زیرکشت گندم تاثیر مثبت و معناداری بر به کارگیری تناوب زراعی برای کنترل علفهای هرز دارد. با توجه به یافتهها، تلاش سیاستگزاران بخشکشاورزی برای یاری بیشتر به کشاورزان در جهت به کارگیری روشهای مدیریت علفهای هرز در قالب دانش بومی به ویژه مدیریت تلفیقی علفهای هرز و افزایش آگاهی کشاورزان در پیوند با روشهای مدیریتی علفهای هرز پیشنهاد شده است.
This paper tried to examine economical, social and technical determinants of applying different methods of weeds management applying multiple correspondence analysis (MCA) and Logit models to data of 180 wheat producers in Khorasan Razavi province in 2008. Results showed that farmer's annual income has positive and significant effect on possibility of using chemical, mechanical control and crop rotation for weeds management. Rather, farmer's experience in wheat cultivation, farm ownership, wheat cultivation area and percentage of weed losses to wheat have positive and significant effect and perennial weeds has negative and significant effect on use of chemical method of weed control. Number of agricultural family labor, weeds control in vegetative growth stage, percentage of weeds losses and awareness index of resistance to herbicide have positive and significant effect and farmer's age and number of wheat farms pieces have negative and significant effect on using of mechanical method for weeds management. Also, wheat cultivation experience, farm ownership and wheat cultivation area have positive and significant effects on crop rotation for weeds control. Regarding the results, policymakers should assist farmers to use weeds management methods in form of local knowledge especially integrated weeds management (IWM) and to increase their knowledge about weeds management.
خلاصه ماشینی:
ماخذ: یافته های تحقیق جدول ٢ نشان می دهد از بین تمامی متغیرهای مستقل الگوی لاجیت برای بررسی تعیین کننده های احتمال به کارگیری روش شیمیایی مدیریت علف های هرز، هفت متغیر تجربه ی کشت گندم، مالکیت ، درآمد کل سالانه ی کشاورز، سطح زیرکشت گندم، ویژگی چندساله بودن علف هرز، مبارزه در مرحله ی جوانه زنی علف های هرز و درصد خسارت محصول توسط علف های هرز با اطمینان بیش از ٩٠ درصد معنادار است .
کشش کل وزن داده شده برای متغیر نوع مالکیت مزرعه برابر با ٠/١٢٣ است که نشان می دهد با فرض ثابت ماندن دیگر عوامل ، کشاورزانی که مالک زمین هستند نسبت به آنهایی که زمین اجاره می کنند، ٠/١٢٣ درصد احتمال بیش تری دارد که از روش شیمیایی برای مدیریت علف های هرز استفاده کنند.
کشش کل وزن داده شده برای متغیر مبارزه در مرحله ی جوانه زنی علـف هـای هـرز نـشان می دهد که با فرض ثابت بودن دیگر عوامل ، به طور میانگین یک درصـد افـزایش در اقـدام بـه کنترل علف های هرز در مرحله ی جوانه زنی ، احتمال به کارگیری روش شـیمیایی را نـسبت بـه مراحل رویشی و زایشی ٠/٠٥٩ درصد افزایش خواهد داد.
برآورد ضرایب الگوی لاجیت روش مکانیکی مدیریت علف های هرز (به تصویر صفحه رجوع شود) *معنادار در سطح یک درصد **معنادار در سطح پنج درصد *** معنادار در سطح ده درصد ns بی معنا ماخذ: یافته های تحقیق کشش کل وزن داده شده برای متغیر تعداد قطعه های مزرعه های گندم نشان می دهد که به طور متوسط یک درصد افزایش در میانگین تعداد قطعه ها، احتمال استفاده از روش مکانیکی را در شرایط ثابت بودن دیگر عوامل ، ١/٢٩ درصد کاهش خواهد داد.