چکیده:
با توجه به این که آب یکی از عوامل محدودکنندهی توسعهی کشاورزی است ، نیاز است که مدیریت منابع آب به طور صحیح و مناسب در کشور اجرا شود. هدف از انجام این مطالعه، تخمین تابع تقاضای آب در مزارع پرورش ماهی و محاسبهی کشش قیمتی تقاضای آب است. این مطالعه در استان کهگیلویه و بویراحمد بر روی مزارع پرورش ماهی صورت گرفته است و آمار و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای دومرحلهای از 55 واحد پرورش ماهی جمعآوری شده است. برای استخراج تابع تقاضای آب از روش حداکثرسازی (بیشینهسازی) سود استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که متغیرهای تعداد بچه ماهی، نیروی کار خانوادگی و روزمزد، میزان آب مصرفی و وزن متوسط بچهماهی بر تولید، اثر مثبت و متغیر دمای آب بر تولید اثر منفی دارد. پس از تخمین تابع تقاضای آب و محاسبهی کشش قیمتی تقاضا ، مشخص شد در قیمتی برابر ارزش تولید نهایی آب (325 ریال) کشش قیمتی تقاضا برابر 27/ 1- خواهد بود؛ که این موضوع حاکی از کششپذیر بودن تابع تقاضا نسبت به قیمت آب است و با توجه به این نتیجه میتوان با اطمینان گفت که قیمتگذاری مناسب و منطقی برای آب تاثیر مثبت بر کاهش مصرف آب دارد و مانع از استفادهی بیرویهی آب میشود .
In Iran, water is a limited factor in agricultural development and as such the management of water consumption has become a vital issue in recent years. This study was conducted to determine factors affecting the demand for water in fish farms in Kohgilooyeh province. By using two staged cluster sampling method, a sample of 55 farmers was selected and interviewed. The demand function for water was estimated by application of profit maximization approach. The results of the study revealed that number and weight of baby fish, labor and water had positive and water temperature had negative effect on fish production. Among the factors, water temperature with coefficient of 0.73 was the most effective factor in fish production. The price elasticity of demand was equal to -1.27, which showed that water demand in fish farms is price elastic and a fair water pricing could persuade farmers to use water more efficiently.
خلاصه ماشینی:
پس از تخمین تابع تقاضای آب و محاسبه ی کشش قیمتی تقاضـا ، مـشخص شد در قیمتی برابر ارزش تولید نهایی آب (٣٢٥ ریال) کشش قیمتی تقاضا برابـر ١/٢٧- خواهـد بـود؛ کـه ایـن موضوع حاکی از کشش پذیر بودن تابع تقاضا نسبت به قیمت آب است و با توجه بـه ایـن نتیجـه مـی تـوان بـا اطمینان گفت که قیمت گذاری مناسب و منطقی برای آب تـاثیر مثبـت بـر کـاهش مـصرف آب دارد و مـانع از استفادهی بی رویه ی آب می شود .
در زمینه ی حساسیت مصرفکنندگان آب نسبت به قیمت آب و تخمین تـابع تقاضـای آب مطالعات گوناگونی انجام گرفته است که در این جا به چند مورد از آنها اشاره می شود: چیذری و میرزائـی خلیـل آبـادی (١٣٧٨) در مطالعـه ای در شهرسـتان رفـسنجان اقـدام بـه استخراج تابع تقاضای آب با استفاده از تابع تولید کاب داگلاس و قیمت گذاری آب کـشاورزی کردند.
نتایج حاصل از برآورد تابع تولید کاب- داگلاس برای ماهی (به تصویر صفحه رجوع شود) ماخذ: یافته های تحقیق 194 با توجه به تابع بالا و آمارههای t، تمامی ضریب ها به غیر از عرض از مبـدا در سـطح ٩٥ و ٩٩ درصد معنادار است .
محاسبه ی کشش قیمتی تقاضای آب میزان آببهای دریافتی از پرورشدهندگان در منطقه ی مورد مطالعه مقدار یک درصد تولید در هر سال است و اگر توجه شود می توان دریافت که تفاوت میزان آب وارد شده به مـزارع و میزان آب خارج شـده از ایـن مـزارع بـه انـدازهی حجـم اسـتخرهای مـزارع اسـت .