چکیده:
مشکل کم آبی در بیشتر استانهای ایران از جمله استان فارس، به دلیل پراکندگی و نامنظم بودن بارندگی بسیار محسوس است. از جملهی عوامل دیگری که مشکل کم آبی را شدیدتر کرده است، بهرهبرداری بیش از حد مجاز از آبهای زیرزمینی است. در این تحقیق برای مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت فیروزآباد و تعیین میزان برداشت بهینه از ذخایر آبهای زیرزمینی از نظریهی بازیها استفاده شد. در این راستا، برای بهدست آوردن ماتریس تاوان برای دو هدف متعارض (اقتصادی و زیستمحیطی) و استخراج مرز پارتو یا منحنی مبادله از الگوی برنامهریزی خطی و ضریب برداشت بیش از حد استفاده شد. سپس با بهره گیری از چهار روش نظریهی بازیها شامل راه حل نامتقارن نش، راه حل نامتقارن کلی-اسمردینسکای، راه حل نامتقارن مساحت یکنواخت و راه حل زیان مساوی، میزان بهینه برداشت از آبهای زیرزمینی تعیین شد. در این مقاله از دادههای 128 نمونه تصادفی در شهرستان فیروزآباد در سال زراعی 1386-1387 استفاده شده است. نتایج نشان داد هنگامی که اهداف اقتصادی و زیستمحیطی از اهمیت یکسانی برخوردار باشند، میزان برداشت بهینه در سال 1386-1387 برابر با 79/ 162 میلیون متر مکعب است.
Water scarcity problem due to insufficient rainfall in majority of Iran provinces such as Fars is very important. The other factor that makes the water scarcity problem more intensive is overexploitation of groundwater. In this study, game theory was applied to determine the optimal groundwater exploitation and resources management in Firozabad plain. In order to achieve payoff matrix and extract the Pareto frontier for two conflict objectives (economics and environmental), the linear programming and aquifer overexploitation coefficient were used. Four conflict methods were applied to determinate the optimal groundwater extraction: non-symmetric Nash solution, non-symmetric Kalai-Smorodinsky solution, non-symmetric area monotonic solution and non-symmetric equal loss solution. A random sample of 128 farmers was selected from Firozabad County in 2007-2008. Results show that when environment and economics objectives are assigned equal important, the optimal groundwater withdrawals is 162/79 million m3 in 2007-2008.
خلاصه ماشینی:
کاربرد نظریه ی بازیها در تعیین میزان برداشت بهینه از سفره های آب زیرزمینی دشت فیروزآباد فرناز پورزند و منصور زیبایی ١ تاریخ دریافت :١٣٩٠/١/١٠ تاریخ پذیرش:١٣٩٠/٩/٣ چکیده مشکل کم آبی در بیش تر استانهای ایران از جمله استان فارس، به دلیل پراکندگی و نـامنظم بـودن بارنـدگی بـسیار محسوس است .
نتایج نشان داد هنگامی که اهداف اقتصادی و زیست محیطی از اهمیت یکسانی برخوردار باشند، میزان برداشت بهینه در سال ١٣٨٦-١٣٨٧ برابر با ١٦٢/٧٩ میلیون متر مکعب است طبقه بندیJEL:Q٢٥,D٧٤,C٧ واژههای کلیدی : سفرههای آب زیرزمینی، اثرهای زیست محیطی، روش حل تعارض، نظریه ی بازیها ١به ترتیب دانش آموخته کارشناسی ارشد و دانشیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز Email:zibaei@shirazu.
هدف مطالعه ی حاضر تعیین میزان بهینه ی بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی دشت فیروزآباد در سال ١٣٨٦-١٣٨٧ با به کارگیری نظریه ی بازیها است .
بنـابراین در ایـن مطالعـه ، بـا فرض بر این که کشاورزان با توجه به قیمت محصول و آب در دسـت رس، محـصولات را بـه صورت بهینه کـشت مـیکننـد، در شـرایط اسـتفادهی تـوام از منـابع سـطحی و زیرزمینـی بـا به کارگیری الگوی برنامه ریزی خطی درآمد خـالص کـشاورزان منطقـه کـه بـه عنـوان اثرهـای اقتصادی هر راه حل برداشت از آب در نظر گرفته شده، محاسبه شد.
به دلیل این که آمار و اطلاعات مربوط به دشت در آمارنامه ها موجود نیست ، برای تعیین سطح زیرکشت هر محصول در دشت مورد مطالعه از نقشه ی توپوگرافی محـدودهی فیروزآبـاد و آمارنامه های منتشر شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس مربوط بـه هـر آبـادی واقع در دشت فیروزآباد استفاده شده است .