چکیده:
در این مطالعه، با توجه به نقش مهم سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) در تجارت بینالملل و اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک کشورهای عضو آن، به بررسی وضعیت تجاری برخی کشورهای عضو این سازمان که برتریهای منطقهیی ویژهیی دارند، پرداخته شده است. برای این منظور از شاخصهای تجاری از جمله شاخصهای درون تخصصی تجارت، ناهمخوانی تجاری و تمرکز صادرات برای محصولات منتخب کشاورزی استفاده شد. سپس عوامل مؤثر بر بهرهوری صادرات در قالب مدل دادههای تابلویی برای کشورهای مورد مطالعه بررسی شد. نتایج حاکی از این بود که کشور ایران با وجود این که در رابطه با شاخص درون تخصص وضعیت مناسبی در منطقه دارد، بهرهوری صادرات محصولات کشاورزی آن پایین است. آزادسازی اقتصادی مؤثرترین عامل در بهرهوری صادرات شناخته شد و اندازهی جمعیت بهرهبرداران کشاورزی و مساحت زمینهای کشاورزی عوامل بیاثر بودند.
In this study, considering to the important role of the Economic Cooperation Organization (ECO) and significance of geo-economic and geo-strategic of its member states, we analyzed the commercial status of some of this organization's member countries that regionally have advantage. For this purpose, indices of trade among inter- specialization index, trade dissimilarity index and export concentration for altered agricultural products are used. Then, the factors influencing agricultural export productivity index was examined in the form of panel data model for these countries. The results illustrated that even though Iran has good condition within the inter- specialization index, but it suffers from low agricultural export productivity. Also, the most effective agent in agricultural exports productivity is economic freedom and agricultural population and area of agricultural land does not affect factors in agricultural export productivity.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از محاسبه و تحلیل شاخص ها نشان داد که با وجود حرکت کشورهای عضو اوپک به سوی همگرایی با تجارت جهانی و تعدیل الگوی تجاری خود در راستای الگوی تجارت جهانی، تمرکز این کشورها بیش تر بر صادرات گروههای کالایی دارای بهرهوری کم بوده است .
ش2 1, اخص 2 2, درون تخ2 3, صص 2 4, 2 5, 2 6, 2 7 کشور , , , 000, 00, 00, 00, 00, 00, 00, 00 آذربایجان, 0/657, 0/806, 0/793, 0/616, 0/691, 0/843, 0/863, 0/886, 0/913, 0/891 ایران, 0/910, 0/867, 0/926, 0/806, 0/729, 0/822, 0/867, 0/852, 0/853, 0/852 قزاقستان, 0/368, 0/459, 0/795, 0/485, 0/752, 0/929, 0/847, 0/891, 0/939, 0/848 قرقیزستان, 0/900, 0/868, 0/694, 0/889, 0/819, 0/854, 0/945, 0/913, 0/742, 0/769 ترکیه , 0/449, 0/246, 0/140, 0/156, 0/439, 0/486, 0/541, 0/817, 0/463, 0/747 امارات, 0/508, 0/517, 0/650, 0/652, 0/584, 0/517, 0/460, 0/722, 0/606, 0/562 ازبکستان 0/769 0/726 0/804 0/801 0/757 0/767 0/827 0/629 0/814 0/700 ماخذ: نتایج تحقیق 1Faostate ایران در سالهای ١٩٩٨ و ٢٠٠٠ بیش ترین مقدار این شاخص را میان کشورهای عضو اکو گرفته است .
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که امارات در سالهای ١٩٩٩، ٢٠٠٢، ٢٠٠٣، ٢٠٠٥ و ٢٠٠٧ الگوی تجاری بهتری نسبت به دیگر کشورها داشته و امکان اثر مثبت بر رشد تجارت داشته است ، اما کشورهایی هم چون قرقیزستان و ایران به تقاضای جهانی بیتوجه بوده و تنها گوناگونی صادرات را الگوی تجاری خود قرار داده اند (همانگونه که در شاخص درون تخصصی مشاهده شد).