چکیده:
ساحل محل تلاقی پهنههای آبی و خشکی و دینامیک هوا بوده و از دیدگاه ژئومورفولوژی به عنوان یک منطقه بسیار مورفودینامیک قلمداد میگردد. تودههای ماسهای بر اثر تاثیر عوامل مختلف در مناطق ساحلی ایجاد میشوند و بررسی چگونگی تشکیل و تکوین آنها در برنامهریزی هاو مدیریت محیطی منطقه ساحلی دارای اهمیت فراوان است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عملکرد دینامیک دریا بر مکانگزینی تودههای ماسهای ساحلی در بخش غربی جلگه مکران است. توزیع فضایی لندفرمهای ساحلی، سرعت و جهت باد، طول بادگیر سواحل منطقه، شاخصهای گرانولومتری رسوب و اطلاعات موج و جریانهای دریایی دادههای این تحقیق میباشند. نقشههای توپوگرافی، نقشههای زمینشناسی، عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای، GPS، بینوکلر و نرمافزارهای رایانهای از جمله Gradistat , WRPlot View و Arc GIS، ابزار تحقیق بودهاند. پس از تهیه نقشه محدوده پراکنش تودههای ماسهای ساحلی، با استفاده از معادله مولیتور و نرمافزار WRPlot View، گلبادها و گلموجهای ماهانه و سالانه ساحلی منطقه ترسیم شد. تغییرات ماهانه دبی آب و رسوب رودخانههای اصلی منطقه نیز به کمک گردآوری نتایج سایر مطالعات و آمار ایستگاههای هیدرومتری بررسی شد. برای مطالعات رسوبسنجی، چهار نمونه رسوب از محدودههای جزر و مدّی، به موازات هر یک از تودههای ماسهای ساحلی برداشت و پس از تفکیک با الکهای استاندارد ASTM، به کمک نرمافزار Gradistat تحلیل شد. بر اساس یافتههای تحقیق نسیم دریا ماسههای برداشتشده از پیشکرانه جزر و مدّی را به فاصله کمی از ساحل و به موازات خط ساحلی بر روی پسکرانه خشکی برجای میگذارد. همچنین با توجه به انحناهای خط ساحلی و هیدرودینامیک رودخانهها، امواج با رانش رسوب در جهات مختلف، بر مکانگزینی تودههای ماسهای ساحلی به شکل فعلی تاثیر داشتهاند. در ساحل جنوبی، امواج ساحلی رانش شرقی رسوب را سبب میشوند. در دماغه کوهمبارک، رسوبات در فصل زمستان رانش جنوبی و در سایر فصلها رانش غربی دارند. در سواحل سیریک و کوهستک (ساحل تنگه هرمز) جهت رانش رسوبات شمالی است.
خلاصه ماشینی:
يماني (١٣٧٨) در مطالعه حرکات آب درياي عمان در تشکيل و تکامل تالاب هاي جزر و مدي (در سواحل مکران ) به کمک مقايسه عکس هاي هوايي در دو بازه زماني ٤٠ ساله ، تغييرات خط و پهنه ساحلي را در قالب بيش از ١٥ سايت بررسي کرده به اين نتيجه رسيد که رسوبات منتقل شده توسط رودها به خط ساحل ، توسط امواج مايل جنوب شرقي در طول خط ساحل به سمت مغرب حرکت مي نمايند، جريان تدريجي رسوب به سمت مغرب ، باعث تشکيل پيکان هاي ساحلي و در نهايت تشکيل تالاب هاي جزر و مدي مي شود.
نگارش (١٣٨٥)، در مطالعه ژئومورفولوژي خورتنگ و ويژگي هاي آن بر اساس تجربيات ميداني و مشاهدات عيني ، عنوان کرد که تپه هاي ماسه اي ساحلي منطقه ، بر اثر توفان هاي شديد دريايي که جهت غالب آن ها جنوب غربي - شمال شرقي است به وجود آمده اند؛ اين تپه ها منشأ دريايي دارند و داراي پوسته خرده شده صدف هاي دريايي هستند؛ او عواملي از قبيل تکتونيک ،ساختمان و شيب طبقات ، مقاومت و جنس رسوبات ، تغييرات سطح آب درياي عمان در دوره هاي يخچالي و بين يخچالي را در پيدايش جلگه ساحلي مؤثر مي داند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: موقعيت جغرافيايي منطقه تحقيق و پراکنش جغرافيايي توده هاي ماسه اي در نوار ساحلي و سطح جلگه روش تحقيق توزيع فضايي توده هاي ماسه اي ساحلي ، سرعت و جهت باد، طول بادگير سواحل ، اطلاعات موج و جريان هاي دريايي گردآوري شده از ساير مطالعات و شاخص هاي گرانولومتري رسوب ، برخي از داده هاي ورودي اين تحقيق بوده اند.
EROSION OF COASTAL DUNES DUE TO STORMS, www.