چکیده:
سنگهای مخروطی شکل (کلهقندی) روستای تاریخی کندوان در اثر عوامل مختلفی از جمله کلنیهای زیستی هوازده میشوند. در مطالعه حاضر با نمونهبرداری و تهیه مقاطع نازک میکروسکوپی، انجام آنالیز اشعه X و تصویربرداری با میکروسکوپ نور بازتابشی و فلورسنس، تغییرات فیزیکی و شیمیایی ناشی از فعالیتهای زیستی گلسنگ بر روی سنگهای روستای کندوان بررسی شده است. بر اساس مقاطع میکروسکوپی و آنالیز اشعه X توده سنگ روستای کندوان دارای ترکیب اسیدی بوده و عمدتا از کانیهای کوارتز، پلاژیوکلاز و هورنبلند تشکیلشده است. تقریبا تمام کانیها سالم بوده و هوازدگی و دگرسانی به کانیهای رسی کمتر دیده میشود. تصاویر میکروسکوپی نشان میدهند که گلسنگها در تلاش برای جذب مواد معدنی ریسههای خود را در سنگهای کندوان نفوذ داده و باعث تخریب بافت سنگ تا عمق حدود 5 میلیمتری میشوند. ضمنا اسید اگزالیک ترشحشده از گلسنگ نیز باعث هوازدگی شیمیایی قشر سطحی سنگ میشود. اقلیم سرد و نیمهخشک و ارتفاع بالای روستای کندوان مانع از فعالیت زیستی زیاد و هوازدگی شدید ناشی از گلسنگ شده و ترکیب اسیدی سنگ نیز باعث مقاومت آن در برابر اسیدهای آلی گردیده است. با این حال این نوع از هوازدگی و فرسایش و تخریبهای ناشی از آن در طولانی مدت توانسته باعث شکلگیری مورفولوژی خاص روستا شود. با این حال ادامه روند هوازدگی باعث تخریب بیشتر سنگهای مخروطی شکل میشود که در این راستا انجام اقدامات کنترلی و حفاظتی ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
در مطالعه حاضـر بـا نمونـه بـرداري و تهيـه مقـاطع نـازک ميکروسکوپي ، انجام آناليز اشعه X و تصويربرداري با ميکروسکوپ نور بازتابشي و فلورسنس ، تغييرات فيزيکي و شيميايي ناشي از فعاليت هاي زيستي گلسنگ بر روي سنگ هـاي روسـتاي کندوان بررسي شده است .
Corenblit et al ٨٩١ ,٢٠٠٩) اما فرآيندهاي هوازدگي نسبت به ساير شاخه هاي علم ژئومورفولوژي ، کمتر مورد توجه ژئومورفولوژيست - ها واقع شده اند، زيرا اين مطالعات از يک سو به علت کندي عمل فرآيندها، به زمان زيادي نياز دارند و از سويي ديگر، بيش از يک فرآيند در يک مکان فعال است و اغلب نمي توان مطمئن بود که اشکال حاصله نتيجه کدام فرآيند ويژه مي باشند (کرمي ، ١٣٨٦ ،٦٣ ).
(582 مطالعه حاضر به بررسي نقش هوازدگي زيستي ناشي از رشد کلني هاي گلسنگي در تشکيل و تخريب ژئومورفولوژي خاص (سنگ هاي کله قندي ) روستاي تاريخي کندوان پرداخته است که نزديک ٤٠ درصد از سطوح سنگي را پوشش مي دهند (شکل ١).
نقشه زمين شناسي منطقه (خدابنده و اميني فضل ، ١٣٧٤) مباني نظري تحقيقات مختلف نشان مي دهد که رابطه مستقيمي بين رشد گلسنگها و هوازدگي سنگ وجود دارد ( Topal and ٢٠-٥ ,١٩٩٨ Doyuran ; ١٨٧-١٧٥ ,٢٠٠٣ Topal and Sozmen ; ١٨٤ ,٢٠٠٥ .
در اين مطالعه براي ارزيابي تغييرات شيميايي ناشي از رشد گلسنگ از عمق ٥ و ١ سانتي متري زير پوشش گلسنگي چندين نمونه برداري انجام شده و به ترتيب ٣ مقطع نازک ميکروسکوپي و دو آناليز اشعه ايکس تهيه شده است .