چکیده:
پژوهش حاضر با رویکردی ابتکاری و تلفیق پویاییشناسی سیستم با نظریه زمینهای به ارائه مدلی سیستمی برای اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران پرداخته و در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول از نظریه زمینهای استفاده، با 19 نفر از خبرگان مسلط به فرایندهای اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران مصاحبه عمیق انجام و با انجام کدگذاریهای لازم در مجموع 785 کدنهائی، 184 مفهوم و 71 مقوله فرعی استخراج شد. در مرحله دوم برای تدوین مدل سیستمی از پویاییشناسی سیستم استفاده شد. متغیرهای کلیدی مدل سیستمی از کدگذاری مرحله اول استخراج و این مدل در قالب 18 حلقه تقویتکننده و 4 حلقه تعادلی تدوین شد. در ادامه مدل نرخ حالت تدوین، فرمولنویسی لازم انجام و پس از اعتبارسنجی مدل از طریق آزمون رفتار مجدد و تحلیل حساسیت، سناریوها تعریف و شبیهسازیهای لازم انجام شد. دادههای مدل از طریق تجمیع نظرات خبرگان بدست آمد و مدل برای یک دوره زمانی 50 ساله از سال 1390 تا 1440 شبیهسازی شد. نتایج شبیهسازی سناریوهای پژوهش حاکی از آن است که بهترین اولویتها برای بهبود فرآیند اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران به ترتیب آموزش، ایجاد ساختار سازمانی مرتبط، برونسپاری و در نهایت تحقیق و توسعه است.
The present study was conducted with an innovative approach and the integration of system dynamics with grounded theory to present a systematic model for commercial soft technology diffusion in the Iranian oil industry, and was carried out in two stages. In the first stage, the grounded theory was used and in-depth interviews with 19 experts who dominated in the process of commercial soft technology diffusion in the Iranian oil industry were carried out. As a result, a total of 785 final codes, 184 concepts, and 71 sub-categories were extracted. In the second stage, a systematic model of the system dynamics was used. The key variables of the system model were extracted from the first stage coding and a systematic model was developed in the form of 18 reinforcing loops and 4 equilibrium loops Subsequently, the stack flow model was formulated and after the validation of the model through the test of behavioral and sensitivity analysis, scenarios were generated and simulated. The model data was gathered through experts’ comments and the model was simulated for a period of 50 years from 2011 to 2061 The results indicate that the best priorities for improving the process of commercial soft technology diffusion in the Iranian oil industry are training, the establishment of an organizational structure, outsourcing and, ultimately, research and development.
خلاصه ماشینی:
نتايج شبيه سازي سناريوهاي پژوهش حاکي از آن است که بهترين اولويت ها براي بهبود فرآيند اشاعه فناوري نرم تجاري در صنعت نفت ايران به ترتيب آموزش ، ايجاد ساختار سازماني مرتبط ، برون سپاري و در نهايت تحقيق و توسعه است .
واژه هاي کليدي : مدل سيستمي ، اشاعه فناوري نرم تجاري ، نظريه زمينه اي ، پويايي شناسي سيستم ، صنعت نفت ، ايران .
لذا با توجه به حساسيت موضوع براي صنعت نفت و شرايط موصوف لازم است سازوکارهاي اشاعه فناوري نرم تجاري در صنعت به عنوان يک کليت شناسايي و مدلي تهيه شود که نمايانگر واقعيت باشد و بــا ايجاد بصيــرت و ادراک عميق تر، رهنمود مطمئني براي عمل باشد؛ بنابراين تحقيق حاضر جنبه مسئله محور خواهد داشت .
همچنيــن ازآنجايي که در برخي از موارد اشاعه متوازنــي در بخش هاي مختلف صورت نگرفته است و پويايي شناســي سيستم ابزاري متداول براي اشاعه فناوري بوده اســت ، از اين روش شناسي براي ارائه مدل سيستمي و بهبود وضعيت اشاعه فناوري نرم تجاري در صنعت نفت ايران استفاده خواهد شد.
در مرحله دوم از پويايي شناسي سيستم براي توسعه مدل سيستمي و بهبود فرايند اشاعه فناوري نرم تجاري استفاده شد.
تصميم هاي ناصواب مديران ارشد و عدم پاسخگويي بابت تصميمات گرفته نشده نتايج پويايي شناسي سيستم هدف تحقيق در اين بخش ، شناسايي پويايي هاي موجود در فرآيند اشاعه فناوري نرم تجاري و بهبود آن در صنعت نفت ايران است .