چکیده:
در این پژوهش با تأکید بر اهمیت حوزهی سینما در شناخت جامعه تلاش شده تا فیلم «جدایی نادر از سیمین» با روش تفسیری و از منظر ایماژ دین و اخلاق مورد توصیف، خوانش و واکاوی قرار گیرد. نتایج این مطالعه نشان میدهد اخلاق منتسب به شخصیتهایی همچون نادر، سیمین و ترمه بیشتر از نوع اخلاق پیامدگرایانه است گرچه در دقایقی از فیلم رگههایی از اخلاق وظیفهگرا و فضیلتمندانه نیز از آنان قابلمشاهده و تأویل است؛ اما اخلاق منتسب به شخصیت راضیه بهعنوان نمایندهی طبقهی فرودست بیشتر از نوع وظیفهگرا، غیرسودنگرانه و شریعتمحور است. این موقعیت همچنین برای شخصیتها سویه و پیامد تراژیک خواهد داشت و این امر برای آنان موجب رنج، تشویش، اضطراب و انزوای هستیشناسانهی غریبی شده است. در جهان متن مسئلهمندی اخلاق ناظر بر قطبیت سازی نیست بلکه ناظر بر امکان یا امتناع اخلاقی زیستن و حتی پرسش از چیستی امر اخلاقی است. در انتها نیز با استفاده از نظریه ماتریالیسم فرهنگی این مسئله مورد اهتمام قرارگرفته که متون فرهنگی مانند جدایی نادر از سیمین چگونه ممکن میشوند. در اینجا به رابطهی پیچیدهی امر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در دوران تولید فیلم و گفتمان عدالت و ارزشمدار دولت نهم و دهم پرداختهشده و این امر تشریح گردیده که فیلم واجد مواضع هژمونیک و ضد هژمونیک و مقاومتهای متنی با محوریت اقطابی مانند سبک زندگی سنتی- مدرن، هویت ملی در برابر هویت سلامی، تنازعات طبقاتی بوده که در آن سوژهی زن با نظام قدرت چالش داشته و تقابل مهاجرت یا ماندن در ذهنیت سوژه جدی و اساسی است.
Art is the most important sphere of everyday-life representation, and so as influenced by history and Results showed ethics attributed to characters such as Nader, Simin, and Termeh is consecutive-oriented. Although streaks of task-oriented and virtue-oriented ethos are also visible from them in some minutes of movie, ethics attributable to the character Razieh as representative of the lower-class is non-profit-oriented, task-oriented, and sharia-oriented. It is also necessary to mention that existentialist reading of the movie showed that in this film the issue of selection, responsibilities, election, and power and value worlds are problematic, and the issue of choosing between ethics and minor conditions raised by the position so that as the cases in terms of being in the tough stance of selecting moral choices were put in a terrible, frightening, anxiety-making, and responsibility-awarding situation. This position has also a tragic outcome for the character, and this would cause them to suffer anxiety and isolation. In the world of the text, the issue of morality is not polarity-building, but it observes the possibility or refusing of a moral life and even questioning the nature of morality in modern times. In the end, using the theory of cultural materialism, the issue of possibility of the cultural texts such as separation was analyzed.
خلاصه ماشینی:
1558 چکيده در اين مطالعه ، با تأکيد بر اهميت حوزة سينما در شناخت جامعه و ضمن ارائۀ چارچوب مفهومي مبتني بر آراء و نظريات جامعه شناسان و فيلسوفان حوزة اخلاق ، تلاش شده تا بدين پرسش پاسخ داده شود که چرا در سينماي معاصر ايران اخلاق مسئله مند شده است ؟ اين پروبلماتيک ناظر به چيست و چه دلالت و خصايصي دارد؟ سپهر اخلاقي ديني در کليت ايماژي آن ـ به مثابه يک متن ـ به چه سان است ؟ براي پاسخ به سؤالات فوق تلاش شده تا فيلم «جدايي نادر از سيمين » با روش تفسيري مورد توصيف ، خوانش و واکاوي قرار گيرد.
هنر مهم ترين عرصۀ بازنمايي زندگي روزمره است ؛ بنابراين استفاده از مقولۀ هنر و سينما براي اين غايت ازاين جهت اهميت دارد که ميتوان اذعان نمود؛ هنر تلاش ميکند تا به مثابه امري متأثر از تاريخ و فرهنگ ـ و نه امري صرفا زيباييشناختي ـ کشاکش هاي جاري در زيست جهان هاي مدرن را بازنمايي کند.
در فرجام ، تلاش خواهيم کرد تا به اين پرسش بپردازيم که چگونه ميتوان از جهان متن و فيلم به جامعه گذر کرد؟ اين تنش هاي موجود اخلاقي صرفا ناظر به فيلم جدايي نادر از سيمين است يا تنش هاي برآمده از جامعه ايران ؟ چارچوب مفهومي مطالعه هدف از ارائۀ بخش مفهومي ذيل مرور تام نظريات اخلاق و دين نيست ، بلکه بر اساس خوانش متون تلاش شده است تا به حد کفايت به مفاهيم و گزاره هاي نظري فلسفه اخلاق ، نظريۀ اگزيستانسياليسم و برخي نظريات جامعه شناسان و انديشمندان حوزة دين اشاره گردد.