خلاصه ماشینی:
"نمایشگاه بزرگ جهانی 1900 با غرفههای ترکی،ایرانی،مراکشی، تونسی،الجزایری،مصری،و نمایشگاه ویژهء هنرهای اسلامی-در موزهء هنرهای تزئینی-که به سال 1903 در پاریس تشکیل میشود،میدانی گسترده از اکتشاف و هوای تازه را که از شرق وزیدن گرفته بود،به هنرمندان عرضه میکنند آثار ماتیس،بیش از اظهاراتش،بر نقش عمدهای که اسلام و هنر اسلامی در تصویرسازیهای اصول خوشبینانهء مذهبی ایفا کرده است،گواهی میدهد.
اسلام مبداء تاریخش را بر هجرت،خاستگاه و قلب اسلام،نهاده است که اصطلاحی جوهری و دربردارندهء مفهوم نهضت و حرکت است8،و هنرش جهت و معنای تمدنی را مجسم میکند که پس از هجوم فاتحان و (به تصویر صفحه مراجعه شود) مهاجرتهای جنگجویان ترک و مغول،از چادرنشینی میگذرد و به ارزشهای به تمامی روحانی پناه میآورد، که آن را میتوان در این بیتگوته خلاصه کرد: «خانه بر باد کردهام بنیاد تا بگردم در این جهان،آزاد9» هنر تزئینی،هنری مقدس بسط و نمود خط در سبک تزئینی عرب که تحول یافتهء طراحی است،با زلالی و هماهنگی لطیف رنگهایش و نقشهای گیاهان و حیواناتش که در تکثیر خاص خویش در هم حل میشود و با حالتهای هندسیاش-در دورنما و سایهها-که نه نطفه میبندد و نه ریشه میگیرد،برای سنت هنری غرب،بس گرانقدر است،و این همان قاعدهای است که ورلن10آنرا بس عزیز میداشت: «در شعر11هیچ چیز نباید کم باشد یا زیاد»12 ویژگیهای این سبک در آن است که ترکیب اثر به جای آنکه بر یک موضوع غالب تمرکز یابد،تمام فضای دستیافتنی یک اثر را اشغال میکند و سطح اثر،عنصر برتری میشود که توهم سه بعدی بودن از آن طرد میگردد.
(3)- SEL SEBARAZOM «عنصر دیگر دولت اسلامی،جمعیت وسیع مسیحیانی بود که دین خود را حفظ کرده بودند و اینها را «مضرب»-مستعربون-مینامیدند،و این کلمه نیز احتمالا توسط مسیحیان دورهء بازپسگیری اسپانیا به کار برده شده است."