چکیده:
ﻧﻘﺶ اﺧﻼق در ﺗﺜﺒﯿﺖ و ﺑﺎورﻫﺎی اﻧﺴﺎن اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ، اﮔﺮ اﯾﻦ اﺧﻼق ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮﺷﺘﯽ ﻧﯿﮑﻮ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮﺷﺘﯽ ﻧﯿﮑﻮ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎه اﻧﺴﺎﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد را ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻻ ارﺗﻘﺎ ﺑﺪﻫﺪ. ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ارزش اﺧﻼق اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﻦ، اﯾﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎدات راﺳﺦ ﺷﮑﻞ ﺑﮕﯿﺮد و ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪی ﻫﺎی اﺧﻼق ﺑﻪ دﯾﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﻦ ارزش ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺷﺨﺺ ﺑﺎ دﯾﻦ و اﯾﻤﺎن ﺣﺪ و ﻣﺮزﻫﺎی ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و راه درﺳﺖ ﺳﯿﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺧﻮﯾﺶ را ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، وﺑﯽ ﺷﮏ ﺗﺤﻘﻖ اﺧﻼق ﻣﺆﻣﻨﺎﻧﻪ در اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﻮاﯾﺪ ارزﺷﻤﻨﺪی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ_ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﺎن رﺷﺘﻪ ای در ﺣﻮزه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﺗﺤﻘﻖ اﺧﻼق ﻣﺆﻣﻨﺎﻧﻪ از ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ و رواﯾﺎت ﻣﯽ ﭘﺮدازد. از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺗﻮﮐﻞ، اﺧﻼص، ﺻﺒﺮ، رﺿﺎ، ﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر، ﺻﻠﻪ رﺣﻢ را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
خلاصه ماشینی:
ویکی از مهم ترین منابع اسلام در زمینه تربیت اخلاق مؤمنانه قرآن و روایات پیامبران و ائمه اطهار می باشد،زیرا هدف از تربیت اخلاقی در اسلام،افزایش مراتب و درجات قلبی در سایه معرفت الهی است،تا شخص از شایستگی لازم برای تقرب به خدا را پیدا کند چون زمینه کمال و سعادت انسان را فراهم می کند و دست یابی به آن را برای همگان امکان پذیر است.
(نراقی،1392،ص 211)برخی از عالمان اخلاق درجات سه گانه ای برای توکل قائل شده اند : اولین درجه توکل به خداوند آن است،که اعتماد و اطمینان انسان به اوهمانند،اعتمادش به وکیلی باشد که برای انجام کارهایش برمی_ گزیند در واقع این پایین ترین درجه توکل است که مدت زیادی مستمر می ماند و با اختیار و تدبیر انسان هم منافاتی ندارد.
(نراقی،1392،ص212) در قرآن کریم به صراحت و در آیات بسیاری انسان را به توکل بر خداوند فرا خوانده از جمله این آیات: -وَ مَن يَتَوَكلَ عَلىَ اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُه(هرکس بر خدا توکل کند خدا او را کافی است.
(ترجمه المیزان،ج9،ص126) -در روایت های مختلفی درباره ی صبر سخن گفته شده از جمله آنها: حضرت محمد (ص) فرمودند : نشانه انسان صبور در سه چیز است : ۱-اینکه کسل نمیشود ۲-دل تنگ نمیشود ۳-از پروردگارش شکایت نمیکند ، چرا که وقتی کسل شود ، حق را ضایع و تباه خواهد کرد ، و هنگامی که دلتنگ شد ، سپاس گذاری نمی کند و وقتی که از پروردگارش شکایت کند،گناه خواهد کرد.