چکیده:
ﻣﺎﻟﯿﺎت، رﯾﺸﻪ ﺗﺎرﯾﺨﻰ ﻃﻮﻻﻧﻰ و ﻋﻤﯿﻘﻰ دارد و ﻋﻤﺮ آن ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده، ﺷﮑﻞ اﺻﻠﯽ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ﻣﺼﺮف اﺳﺖ و ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻋﺎم ﺑﺮ ﻋﻤﻮم ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت )ﻣﮕﺮ ﻣﻮارد ﻣﻌﺎف( اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪای از اﺿﺎﻓﻪ ارزش ﮐﺎﻻﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه )ارزﺷﯽ ﮐﻪ درﻫﺮﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ارزش ﮐﺎﻻ اﻓﺰوده ﻣﯽﺷﻮد( ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ اﺧﺬ ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده ﻫﻢ اﮐﻨﻮن در ﺑﯿﺶ از 150 ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮاء ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺳﺘﻘﺮار اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ در ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﺗﺤﻮﻻت ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد. در راﺳﺘﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺮدن ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده، ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد. ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده، ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ادﺑﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ در ﭼﻬﺎر ﺣﻮزه، ﺿﻌﻒ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و اداری، ﺿﻌﻒ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ و ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺿﻌﻒ آﻣﻮزش ﻣﺎﻣﻮران ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﯽ )AHP( ﺑﻪ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻮاﻣﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﺿﻌﻒ آﻣﻮزش ﻣﺎﻣﻮران ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ، ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و اداری، ﺿﻌﻒ اﻃﻼعرﺳﺎﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ و ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺿﻌﻒ ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ رﺗﺒﻪﻫﺎی اول ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ.
خلاصه ماشینی:
بنابراين با مرور بر مفاهيم و پژوهش هاي انجام گرفته عوامل اجرايي موثر بر اجرايي نظام ماليات بر ارزش افزوده ، شناسايي ميگردد و سپس به رتبه بندي عوامل شناخته شده ، پرداخته مي شود.
فراهم ساختن زيرساخت ها در نظام بانکي براي اجراي اين طرح نيز ضرورتي ديگر است که بايد به آن توجه شود؛ اما بدون شفاف سازي و فراهم کردن زير ساخت هاي لازم ، با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده ، نوعي هيجان دور از واقعيت اقتصادي بر بازار حاکم ميشود.
بيکاس و اندرسويک (٢٠١٣) نيز در بررسي عوامل موثر بر ماليات بر ارزش افزوده ، نشان داد که شاخص هاي کلان مانند توليد ناخالص داخلي، هزينه مصرف ، هزينه خانوار و هزينه هاي مصرفي دولتي، صادرات و واردات و بيکاري، در اجرايي کردن و افزايش درآمد مالياتي ارزش افزوده ، تاثير دارد.
جمع بندي مطالعات کارشناسي انجام شده در خصوص آسيب شناسي مشکلات اجرايي قانون ماليات بر ارزش افزوده منجر به استخراج برخي از اين مشکلات به شرح ذيل بيان شده است (مرعشي، ١٣٩٦): ــ افزايش مستمر نرخ ماليات بر ارزش افزوده با هدف کسب درآمد بيشتر مالياتي در تعارض با هدف اوليه عنوان شده به عنوان ابزاري براي ايجاد شفافيت در معاملات اقتصادي اشخاص و گسترش پايه هاي مالياتي و در نتيجه ايجاد تورم با توجه به افزايش مستمر قيمت کالا و خدمات .