چکیده:
تعریف ابراء در شریعت "اسقاط حق بر ذمه دیگری از سوی صاحب حق است " ودر حقوق مدنی یعنی
"پایین آمدن یکطرفه داین از حقی که بر ذمه مدیون دارد که عملی انشایی است و سبب اسقاط دین
می گردد". درفقه و حقوق مدنی ماهیت ابراء ایقاع و اسقاط و تصرف حقوقی یک جانبه میباشد. در
حقوق مدنی ایران احکام ابراء متاثر از فقه امامیه است» هر چند که حقوق مدنی فرانسه نیز مورد توجه
نویسندگان حقوقی ایران بوده است. به هر حال» علی رغم اختلاف نظر تاریخی فقهاء اسلامی پیرامون
ماهیت ابرا در حقوق مدنی ایران» ابراء به عنوان یک ایقاع معین شناخته شده ودر قانون مدنی» موادی را
بخود اختصاص داده است. درفقه مذاهب اسلامی» ابراء سرشتی دوگانه دارد» بعنی با دو جنبه اسقاطی
وتملیکی مورد بحث قرار گرفته و در تعلق خاطر به عقود یا ایقاعات سرگردان است: آن دسته از فقیهان
مذاهب که جنبه اسقاطی ابراء را غالب میدانند» ابراء را ایقاع دانسته و در نزد آن گروه از فقها که جنبه
تملیکی ابراء را غالب میدانند» ابراء در قلمرو عقود قرارمی گیرد در حقوق کشور انگلستان نیز ابراء را از
دسته عقود میدانند. در حقوق مدنی غرب» ابراء ماهیت تملیکی - عقدی دارد. قلمرو حقوقی ابراء شامل
کلیه حقوق» دیون و دعاوی میشود که خواه به اسقاط حق و دین و دعوی بینجامد و خواه به تملیک
مدیون در آید. برجستهترین آثار حاصله از ابراء برائت ذمه مدیون» زوال حق رجوع و زوال وثیقه دین
میباشات.
خلاصه ماشینی:
٦١٢ دوره جديد، سال ششم ، شماره پانزدهم ، بهار ١٤٠٠ ماهيت حقوقي ابراء با مطالعه تطبيقي در فقه اماميه و حقوق انگلستان حقوقدانان انگلستان نيز مانند ديگر کشورهاي اروپايي قائل به عقد بودن اين عمل حقوقي مي باشند و در حقوق اين کشور از اقاله ، تهاتر، فسخ ، انتقال قراردادي نام برده شده است ولي از اسقاط يک طرفه حقوق يا ابراء نامي برده نشده است و طرفين مي توانند از طريق توافق تعهداتشان را ساقط نمايند و به نوعي ابراء ذمه متقابل را پذيرفته اند.
٦١٤ دوره جديد، سال ششم ، شماره پانزدهم ، بهار ١٤٠٠ تعريف ابراء در اصطلاح حقوق : در اصطلاح حقوق ابراء يکي از ايقاعات ميباشد که در مقابل عقد به کار برده ميشود، ايقاع عمل حقوقي است که به طور يک جانبه تحقق مي يابد و موجب سقوط حق ميگردد مانند اينکه کسي از ديگري مبلغي پول يا مقداري جنس مثلا برنج يا پسته و يا شيئ ديگر طلبکار بوده و يا حقي بر او داشته و با ميل و رضا از دين و يا حق خود صرف نظر نمايد.
که در اين صورت بدهي بدهکار ساقط مي شود و به او بري الذمه ميگويند و نياز به قبول طرف ندارد به اين جهت ابراء نيز يکي از موارد سقوط تعهدات شناخته شده است و قانون مدني در ماده ٢٨٩آن را چنين تعريف نموده است : «ابراء عبارت است از اين که دائن از حق خود به اختيار صرف نظر نمايد» منظور از حق که در ماده مزبور به کار برده شده است ممکن است حق مالي باشد مانند مثال هايي که بيان گرديد و يا حق غيرمالي مانند عقد کفالت که پس از تحقق آن براي مکفول له حقي بر 1 کفيل ايجاد مي شود که احضار شخص ثالثي مي باشد.