چکیده:
حق بر محیط زیست سالم، از حقوق بنیادین بشر و مسیلهای حیاتی در دنیای کنونی است که حساسیت و توجه به آن، از رشد ارزشمندی برخوردار است. پیشرفت علم و فناوری، راه تسلط و بهرهکشی روزافزون از طبیعت را هموار کرده است. تا آنجا که حفاظت از آن و پیشگیری از آلودگی آن، یکی از مسایل مهم اواخر قرن بیستم به شمار میآید. در این مقاله علمی – پژوهشی که از نوع توصیفی – تحلیلی میباشد با رویکرد فقهی – اخلاقی حق بر محیط زیست سالم به عنوان یک حق انسانی مورد کنکاش قرار گرفته است. پرسش اصلی مقاله این است که در فقه و مبانی اخلاقی چه تدابیری برای تحقق "حق بر محیط زیست سالم بعنوان یک حق بشری" اندیشه شده است؟ بر اساس یافتههای پژوهش، از دیدگاه اسلام، حفظ طبیعت و عدم تخریب آن یک وظیفه الهی، قلمداد شده، عدم توجه به آن از نظر اخلاقی مذموم و آسیب به آن موجب خسارت است.
خلاصه ماشینی:
تحلیل فقهی – اخلاقی "حق بر محیط زیست سالم " به عنوان یک حق انسانی عسکر جلالیان 1 چکیده حق بر محیط زیست سالم، از حقوق بنیادین بشر و مسئلهای حیاتی در دنیای کنونی است که حساسیت و توجه به آن، از رشد ارزشمندی برخوردار است.
پرسش اصلی مقاله این است که در فقه و مبانی اخلاقی چه تدابیری برای تحقق "حق بر محیط زیست سالم بعنوان یک حق بشری" اندیشه شده است؟ بر اساس یافتههای پژوهش، از دیدگاه اسلام، حفظ طبیعت و عدم تخریب آن یک وظیفه الهی، قلمداد شده، عدم توجه به آن از نظر اخلاقی مذموم و آسیب به آن موجب خسارت است.
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش در نظر دارد به واکاوی حق بر محیط زیست سالم به عنوان یک حق انسانی؛ با نگاه به فقه و اخلاق بپردازد و به این پرسشها پاسخ دهد: در فقه و مبانی اخلاقی چه تدابیری برای تحقق "حق بر محیط زیست سالم بعنوان یک حق بشری" اندیشه شده است؟ محیط زیست در اخلاق و فقه اسلامی از چه شانی برخوردار می باشد؟ اخلاق از چه مزیت بازدارندهای برای حفاظت از محیط زیست برخوردار است؟ از زوایای مختلف برای پاسخ به پرسشهای مذکور پژوهشهایی صورت گرفته اما این پژوهش با نگاه به اسناد بین الملل و اسناد داخلی و خاصه با نگاه به فقه اسلامی، از انسجام و عمق بیشتری برخوردار است و به روزتر می باشد.
(رحمت اللهی، ۱۳۹۳، ص ۹۹) اما نظر غالب بر پذیرش این حق است؛ لذا حق فردی و جمعی بشر بر داشتن محیط زیستی سالم که در آن بتواند قابلیتها و استعدادهای خویش را به منصه ظهور برساند، یکی از نتایج قهری و غیر قابل اغماض حقوقی است که به بشریت تعلق دارد و در واقع حقوق اساسی و بنیادین وی را تشکیل میدهند.