چکیده:
جمهوری آذربایجان باتوجه به داشتن شرایط ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی همیشه مورد توجه بازیگران مطرح
بینالمللی قرار داشته است و بالطبع آن تحولات داخلی وخارجی این کشور در سطوح مختلف بر محیط
امنیتی جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار بوده است. برهمین اساس، بررسی شرایط حاضر جهت اتخاذ تصمیم- های درست سیاسی برای رویارویی با سیاستهای منطقه این کشور برای ج.ا.ایران جزء ملزومات به حساب میآید. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که ایران و آذربایجان در دوره کنونی، در چه زمینه هایی دارای همگرایی و در چه زمینههایی دارای واگرایی هستند. فرضیه این پژوهش بدین ترتیب است که داشتن یک رابطه صحیح و درست با جمهوری آذربایجان در گرو شناخت عوامل همگرایی و واگرایی منطقه ای میباشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از امکانات و منابع کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری صورت پذیرفته است. نتایج این تحقیق بیانگر فراز و نشیب زیاد در روابط بین دو کشور در سالیان گذشته بوده است که بیشتر موانع، اختلافات و مشکلات موجود به ماهیتهای نظام سیاسی دو کشور و نیز رقابت آنها در چارچوب نظامهای منطقهای و بینالمللی برمیگردد و چنانچه هریک از طرفین بخواهند از شرایط
موجود استفاده درست کنند لازم است درکی صحیحی از وضعیت طرف مقابل و رفع موانع و مشکلات داشته
باشند
خلاصه ماشینی:
نتایج این تحقیق بیانگر فراز و نشیب زیاد در روابط بین دو کشور در سالیان گذشته بوده است که بیشتر موانع، اختلافات و مشکلات موجود به ماهیتهای نظام سیاسی دو کشور و نیز رقابت آنها در چارچوب نظامهای منطقهای و بینالمللی برمیگردد و چنانچه هریک از طرفین بخواهند از شرایط موجود استفاده درست کنند لازم است درکی صحیحی از وضعیت طرف مقابل و رفع موانع و مشکلات داشته باشند.
هـ) حضور استراتژیک رقبای منطقهای و فرامنطقهای ایران در آذربایجان منطقه قفقاز با وضعیت پیچیدهای مواجه است، فرصتها و تهدیدهایی را در بطن خود دارد که شناسایی دقیق آنها رسالتی است تعیین کننده که میتواند مشی سیاسی مطلوب را گوشزد نماید (نصری مشکینی، 1379: 86).
در این بین برخی از کشورهای قدرتمند رقیب یا دشمن دیرینه ایران نیز باتوجه به منافع ملی خود و در راستای اهرمسازی بر علیه ایران در فعالیتهای اقتصادی، نظامی و سیاسی کشور آذربایجان حضور یافتهاند (امیراحمدیان، 1383: 149).
ک) سیاستهای فرهنگی- مذهبی برخی از اقدامات مهم ذیل که برگرفته از اندیشه سران کشور جمهوری آذربایجان بوده، باعث بروز برخی از اختلافات و کشمکشهای سیاسی و فرهنگی بین ایران و آذربایجان و ایجاد نوعی واگرایی گردیده است (امیری، 1386: 269): 1- اعلام رسمی ممنوعیت حجاب در مدارس و دانشگاهها و مقابله پلیسی-امنیتی با کسانی که پوشش اسلامی داشته باشند و جلوگیری از ورود افراد با حجاب به دانشگاهها و ادارههای دولتی و بکارگیری محدودیت علیه آنها.