چکیده:
زمینه و هدف: دفاتر ثبت اسناد رسمی به دلیل جایگاه موثری که در روابط اجتماعی افراد بر عهده دارند، همواره مورد توجه مقامات سیاسی و نهادهای اجتماعی هستند. با توجه به گستردگی و نفوذ قابل دفاتر ثبت اسناد رسمی بر روابط حقوقی افراد جامعه، پژوهش حاضر به بررسی جایگاه دفاتر اسناد رسمی بر حوزه اخلاق عمومی می پردازد. مواد و روشها: روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و از نوع تاریخی است. بدین معنا که با غور و تفحص در شکلگیری، تغییر و تحولات تاریخی و حقوقی ثبت اسناد و املاک به نقش آنان در حوزه اخلاقی عمومی پرداخته میشود. یافتهها: دفاتر ثبت اسناد پدیدهای تاریخی و دارای تباری فردی هستند که به سوی مراکز و نهادهای جمعی و گسترش یافته به پیش رفتهاند. این دفاتر به دلیل کمک به تحقق عدالت و خدمات بدون تبعیض نقش مهمی در بهبود روابط اخلاقی جامعه ایفا میکنند. همچنین روابط مبتنی بر شفافیت و ارائه دلایل باعث تمایز آنان از سایر نهادها در جامعه شده است که از این جهت حتی بر دستورات و احکام قضایی نیز برتری دارند. اسناد منتشر شده رسمی از سوی دفاتر ثبت در صورت عدم مخدوش بودن و دقت کافی، روابط حقوقی و قضایی میان افراد را به نحو مطلوبی سامان میبخشند. نتیجهگیری: بخش مهمی از عدم پیشرفت دفاتر و مراکز ثبت اسناد، نتیجه رفتارها و دخالتهای فردی در رسیدگی به امور و مشکلات مردم است. یگانه راه برای جلوگیری از خودسری و خودکامگی فردی و نهادی در حوزه حقوقی و قضایی، مبنا قرار دادن اسنادی است که بهصورت رسمی منتشر میشوند و به دلیل جایگاهی که در سرعت و مطلوبیت خدمات ارائه میدهند، پشتوانه اخلاقی عمومی و اجتماعی نیز محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
تنطیم روابط افراد در حوزه عمومی، مشروعیت بخشیدن به قراردادها و معاملات، تسهیل در انجام معاملات از طریق وکالت دادن به دیگری و معرفی نماینده بهعنوان بخشهایی از کارکرد دفاتر ثبت در جامعه امروزی شناخته میشوند که از مرزهای حقوق خصوصی عبور کرده و با هنجارهای حقوق عمومی سنجیده شده و مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
4. یافتهها دفاتر ثبت اسناد رسمی به دلیل مرجع بودن و عدم نیاز به بررسی آنان توسط مراجع قضایی (در صورتی که نسبت به صدور آنان شبهه قانونی وارد نباشد)، مرجع مهمی برای حل اختلافات میان افراد جامعه محسوب میشوند و با کاستن از دعاوی ملکی و مالی میان افراد، اخلاق عمومی را برقرار می سازند.
در این صورت هم روابط حقوقی میان افراد جامعه روشن و مشخص است و هم اینکه در صورت طرح دعاوی و شکایت در ارتباط با اسناد رسمی، اطاله دادرسی نیز به حداقل می رسد و زمینه های لازم برای شناسایی منافع افراد در پرتو اسناد رسمی میسر می شود.
در این صورت، دفاتر ثبت اسناد به عنوان نهادی که از سند و مدرک را به عنوان اصل تعامل قرار می دهد، نقش مهمی در بهبود اخلاق اجتماعی و همچنین جلوگیری از رفتارهای خودسرانه در جامعه بر عهده دارد.
پس از تنظیم این روابط است که اخلاق عمومی نیز در وضعیت مناسبی قرار میگیرد و روابط اقتصادی و اجتماعی افراد بر مبنای اسناد و مدارک رسمی سازمان مییابد.
Registration Law. Tehran: Publisher Ganj Danesh; 2014.
B. Registration Law. Tehran: Publisher Asatir; 2000.